کیامرث حسینی - دانشجوی دکتری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران
رقیه ذبیحی خرق - کارشناسی ارشد، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران؛ مرکز تحقیقات و فرآوری مواد معدنی ایران، تهران، ایران
محمد حسین مرادیان بافقی - کارشناسی ارشد، شرکت سنگ آهن مرکزی ایران، بافق، یزد، ایران

بررسی های ماکروسکوپی، میکروسکوپی و زمین شیمیایی انجام شده بر روی دگرنهادی های آلبیت دار و ریولیت های دگرنهادی میزبان کانسار مگنتیت- آپاتیت چغارت بیانگر سه نسل آلبیت، همراه با غلظت متفاوت REE-Y-Ti-Th، در پاسخ به کاهش فشار و دما و تغییرات احتمالی در شیمی سیالات و نسبت سیال به سنگ است. بررسی های زمین شیمیایی نشان می‎دهد در سیالات با محتوای پایین Ca/Na کانی زایی های REE و Th دارای مقادیر ناچیز است (آلبیت ‎های سفید نسل اول). در سیالات با نسبت متوسط Ca/Na کانی زایی REE (REE>TH) رخ می‎ دهد (آلبیت‎ های صورتی)؛ در حالی که در سیالات با نسبت بالای Ca/Na کانی زایی Th (Th>REE) رخ می‎ دهد (آلبیت‎ های قرمز گوشتی). بررسی های ایزوتوپ های پایدار اکسیژن-کربن بر روی کلسیت های هم یافت با آلبیت ها نشان دهنده کانی زایی REE-Y-Ti-Th تحت تاثیر سیالات گرمابی دما بالاست. از طرفی بررسی ‎های ایزوتوپ های پایدار O-H در آپاتیت های نسل اول کانسار چغارت و ایزوتوپ پایدار گوگرد در کانسار‎های ناحیه بافق بیانگر نقش شورابه های تبخیری و برهم کنش سیال و سنگ در کانی‎ زایی است. وجود کلسیت، تیتانیت، همراه با آمفیبول‎ های کلسیک و کلینوپیروکسن و ادخال‎ های کلسیم در ساختار توریت و همچنین محتوای کلسیم در توریت ها بیانگر ته نشست توریت از سیالات حاوی Ca۲+ و CO۳۲- تحت تاثیر اکتیویته پایین کلر است. بنابراین حضور کلسیت همراه با توریت و تیتانیت در زون‎های کانی‎ زایی REE-Y-Ti-Th نشان می‎ دهد کمپلکس ‎های کربناته مهم ‎ترین کمپلکس‎ ها در سیالات آلکالن هستند. از طرفی افزایش pH در نتیجه آزاد شدن  CO۲از سیالات گرمابی سبب افزایش محتوای سیلیس در سیال به صورت اسید سیلیسیک می‎ شود و در نتیجه، Th به صورت سیلیکات توریم نهشته می‎ شود. بنابر شواهد موجود، منشا سیالات دگرنهادی به طور عمده از نوع شورابه ‎های تبخیری با مقادیر اندکی از سیالات با منشا ماگمایی است و کانی‎ زایی در اثر برهم کنش سیالات ماگمایی و گرمابی حاصل از توده های نفوذی با شورابه‎ های تبخیری مشتق شده از توالی ‎های اواخر نئوپروتروزوئیک-کامبرین زیرین است.

کانی‎ زایی REE-Y-Ti-Th, دگرنهادی, شورابه‎ های تبخیری و سیالات گرمابی, کانسار چغارت, ایران مرکزی