Sajjad Esmaeilpour - انسیتیتو نفت، فرانسه- دانشجوی کارشناسی ارشد
Mohammad Ali Riahi - موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران- دانشیار
A Emamzadeh - دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعت نفت- دانشیار
Reza Sokooti - شرکت ملی نفت ایران- کارشناس ارشد

امروزه به کارگیری آنالیز تغییرات دامنه لرزه ای با دورافت (AVO) در تفسیر کیفی و به ویژه کمی داده های لرزه ای از مراحل اولیه اکتشافات مخازن هیدروکربوری گرفته تا تولید آنها، جایگاه ویژه ای در صنایع بالادستی نفت را به خود اختصاص داده است. استخراج خواص مخزنی شامل: تخلخل، محتوای سیال، فشار، جداسازی مرز سیالات هیدروکربوری در مخزن، تعیین رخساره های سنگی (به ویژه شیلی) و تعیین جهت و چگالی شکستگی های مخزنی و همچنین تعیین خواص کشسانی سنگ مخزن شامل مدول یانگ، مدول بالک، ضریب پواسون و مانند آن از جمله کاربردهای استفاده از آنالیز تغییرات دامنه لرزه ای با دورافت است. آنالیز تغییرات دامنه لرزه ای با دورافت با به کارگیری نشانگرهای لرزه ای ویژه، در شبیه سازی هرچه دقیق تر مخزن، روش های تحقیقاتی متداول لرزه ای را تحت الشعاع قرار داده است. با استفاده از این آنالیز، شناسایی مستقیم هیدروکربورهای گازی و تعیین سطح جدایش سیالات مخزنی امکان پذیر است و بدین ترتیب مخاطره اکتشافات نفت و گاز به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. همچنین نتایج حاصل از آنالیزAVO می تواند به منظور اجرای تحقیقات پایشگری لرزه ای (چهاربعدی) و اجرای هر چه بهینه تر روش های ازدیاد برداشت در مراحل بعدی توسعه ای و تولیدی مورد استفاده قرار گیرد. در این پروژه در مدل سازی مستقیم با استفاده از روابط زوپریتس (۱۹۱۹)، شوی (۱۹۸۵) و دیگران و به کارگیری نمودارهای صوتی (تراکمی و برشی) و چگالی، لرزه نگاشت مصنوعی با دورافت برای چاه های موجود ساخته می شود. از آنجاکه اندازه گیری نمودار صوتی از امواج برشی بسیار پرهزینه است، در مواردی که این نمودار در اختیار نباشد، با به کارگیری روابط فیزیک سنگی نظری و تجربی که پیچیدگی های سنگ مخزن در آنها لحاظ شده باشد، مانند معادله بیوت- گسمن و معادله کاستر- توکسوز، برآورد می شود و برای ساخت لرزه نگاشت مصنوعی با دورافت، مورد استفاده قرار می گیرد. در تحقیق حاضر، این داده ها با کمک نتایج حاصل از آنالیز مغزه در آزمایشگاه محاسبه شده است. در ادامه با کمک نگارهای چاهی با روش معادله زوپریتس مدل لرزه ای قبل از استک ساخته می شود. سپس به استخراج نشانگرها روی مدل مصنوعی می پردازیم. در پایان مدل لرزه ای مصنوعی و بی هنجاری های شناخته شده را با بی هنجاری های AVO آشکار شده در نشانگرهای استخراج شده از داده های لرزه ای واقعی، مقایسه و بررسی می کنیم و از آنها در شناسایی مستقیم هیدروکربن در مخزن بهره می گیریم. همچنین پس از این تحقیق، برای سازند مورد بررسی و در مناطق مشابه، لاگ سرعت موج برشی با استفاده از لاگ سرعت موج فشارشی قابل برآورد خواهد بود.

پیش از برانبارش, تغییرات دامنه لرزه ای با دورافت (AVO), دورافت, سرعت امواج لرزه ای برشی و طولی, لرزه نگاشت مصنوعی, نشانگرهای لرزه ای