حمید رضا مهر علی - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم انتظامی

امروزه توسعه فناوری های ارتباطی و مخابراتی و ترکیب آن با علوم رایانه ای موجب گردیده است حیات و زندگی بشری وارد عصر جدیدی شود که ویژگی ها و شرایط این دوره با دوره های قبل از آن،یعنی عصر کشاورزی و عصر صنعتی بسیار متفاوت است.همان گونه که «آلوین تافلر»۱نیز پیش بینی کرده بود،عصر جدید یعنی عصر اطلاعات موج عظیمی از تغییر را در جنبه های مختلف زندگی سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی بشر امروزی رقم زده است.عصر جدید را با اصلاحاتی مانند جامعه شبکه ای«مانوئل کاستلز»۲و جامعه فرا صنعتی«دانیل بل»۳و جامعه اطلاعاتی نیز توصیف کرده اند. از این جهت است که مفاهیم جامعه اطلاعاتی،توسعه ارتباطات شبکه ای،هندسه تغییر شبکه ای،فرهنگ مجازی،اقتصاد اطلاعاتی و...سرچشمه بسیاری از مباحث و گفتمان های علمی و دانشگاهی و نیز موجب رویکردهای بدبینانه و یا نگاه های خوش بینانه به مقوله جامعه اطلاعاتی و تغییرات حاصل از آن شده است. توسعهء فناوری های جدید ارتباطی باعث گردیده که رسانه های جمعی جدید نیز مبتنی بر شاهراه های بزرگ ارتباطی و اطلاعاتی نسبت به تولید،فرآوری،تحلیل و توزیع اطلاعات با ویژگی های خاصی که کاملا با دوره های قبلی متفاوت است،عمل نمایند. در شرایط جدید حاصل از تغییرات ایجاد شده در عصر اطلاعات،مقولات مهمی همچون امنیت ملی نیز دچار چالش گردیده است و در همین جهت لزوم جمع بین منافع ملی و زندگی در عصر اطلاعات بیش از گذشته احساس می شود.ارتباطات جمعی و گروهی و بهره مندی از فناوری های نوین ارتباطی از ضرورت های اجتناب ناپذیر عصر فعلی است و تامین امنیت ملی کشورها در این شرایط از جمله مباحثی است که اغلب دولت ها و حکومت ها مخصوصا کشورهای جهان سوم را با چالش مواجه کرده است. این مقاله بر آن است که با بررسی شرایط و ویژگی های ارتباطات،به ویژه ارتباطات جمعی و گروهی و رسانه های جمعی در جامعه اطلاعاتی و نیز بررسی برخی از ابعاد امنیت ملی که متاثر از شرایط ورود به جامعه اطلاعاتی و توسعه ارتباطات و رسانه های جدید است،نسبت به تشریح نقش و چگونگی تاثیر ارتباطات جدید بر توسعهء امنیت ملی بپردازد.

امنیت ملی جامعه اطلاعاتی( Information society ), رسانه های جدید( New media ), توسعه ارتباطات( Communication devrelopment ), فناوری ارتباطی اطلاعات ( Information communication Technology )