صفورا دهبالائی - دانشجوی دکترای اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، ایلام، ایران
علی اشرف مهرابی - دانشیار موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، تهران، ایران
عباس ملکی - دانشیار گروه زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، ایلام، ایران
محمد مهدی پورسیابیدی - استادیار مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی شهرستان ایلام، ایلام، ایران

این پژوهش با هدف تعیین عملکرد کمی و کیفی و تحمل خشکی لاین های گندم نان در شرایط دیم و آبی در طول ۳ سال زراعی (۹۸-۱۳۹۵) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله واقع در استان ایلام اجرا شد. بررسی به صورت دو آزمایش مستقل هر یک در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این بررسی ۲۰ لاین گندم در دو مکان آبی و دیم به­صورت جداگانه کاشت شدند. در شرایط آبی، آبیاری بر اساس نیاز گیاه (بدون تنش) به مقدار ۴ هزار مترمکعب و به تعداد ۶ مرتبه انجام شد و در آزمایش دیگر فقط به نزولات جوی اکتفا گردید. در این بررسی مقاومت به خشکی و صفات موثر بر آن در لاین های مختلف گندم نان و عملکرد کمی و کیفی مورداندازه گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در محیط کاشت آبی مربوط به لاین SUP۱۵۲ به مقدار ۳۲۴۵ کیلوگرم در هکتار بود که تفاوت آماری معناداری با لاین­ WHEAR که رده دوم قرار گرفت، نداشت. لاین MILAN/SHA۷ نیز، در رده سوم قرار داشت. این ۳ لاین از نظر اجزای عملکرد نیز مقادیر بالایی داشتند. بیشترین عملکرد دانه در محیط کاشت دیم مربوط به لاین ­PBW۳۴۳ به مقدار ۲۰۵۱ کیلوگرم در هکتار حاصل شد. کمترین عملکرد دانه در محیط دیم مربوط به لاین PAURAQ به مقدار ۱۴۵۷ کیلوگرم در هکتار بود. لاین PBW۳۴۳ در محیط کاشت دیم از نظر اجزای عملکرد جزو بهترین لاین ها بود. بررسی پراکنش لاین ها بر اساس YS، YP و شاخص­های MP و GMP نشان داد که لاین های WHEAR، MILAN، CHIBIA//PRLII، PBW۳۴۳ و SOKOLL۳ در گروه A قرارگرفته و مقاوم به تنش خشکی بوده و عملکرد دانه بالایی در هر دو محیط داشتند و به عنوان لاین های برتر برای هر دو محیط دیم و آبی انتخاب شدند.

پروتئین, عملکرد دانه, کم آبی, میانگین هندسی محصول دهی, وزن هزار دانه