مژده اکبرزاده للکامی - دانشجوی سابق دکتری، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
محمد هادی پهلوانی - دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
خلیل زینلی نژاد - استادیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
کیوان مهدوی ماشکی - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل
آندریاس پی.ام وبر - استاد گروه بیوشیمی گیاهی، دانشگاه HHU، دوسلدورف، آلمان
دومینیک بریل هاوس - استادیار گروه بیوشیمی گیاهی، دانشگاه HHU، دوسلدورف، آلمان

به دلیل حساسیت بالا، رشد و نمو و عملکرد گیاه برنج تحت تاثیر تنش شوری به شدت کاهش می یابد. درک وقوع تنش و اتخاذ واکنش های اسمزی و یونی نیازمند درگیر کردن مسیرهای پیام رسانی است. در تحقیق حاضر یک مطالعه RNA-Seq به منظور مطالعه بیان ژن های درگیر در مسیر پیام رسانی تنش شوری در برنج صورت پذیرفت. بدین منظور ارقام حساس IR۲۸ و متحمل CSR۲۸ پس از جوانه زنی و کشت در محیط کشت هیدروپونیک، تحت تیمار شوری ۱۵۰ میلی مولار قرار گرفتند و پس از ۶ و ۵۴ ساعت از وقوع تنش، نمونه برداری از اندام های ریشه و هوایی انجام شد. از ۴۸ نمونه توالی یابی شده در مجموع ۱۵۴۸۳ ژن دارای بیان افتراقی بودند که تجزیه مسیر MapMan توانست ۹۱ ژن درگیر در مسیر پیام رسانی را با مقایسه ارقام حساس و متحمل در شرایط اختصاصی تنش شوری شناسایی کند که ۲۷ ژن دارای بیان بالا بودند. بیشترین اختلاف ارقام مربوط به زمان ۵۴ ساعت و اندام ریشه بود که در ۲۱ ژن رقم متحمل بیان بالاتری نسبت به رقم حساس داشت. بررسی نوع ژن های پیام رسان نشان داد که پروتئین های کینازی بیشترین سهم را داشتند. ژن های OsSIK۱، OsSAPK۴، OsCIPK۰۵، OsCIPK۱۴، OsCBL۴ و OsPP۲C۱ از مهم ترین ژن های درگیر در پیام رسانی بودند که در تحقیق حاضر بیان بالاتری در رقم متحمل CSR۲۸ نسبت به رقم حساس IR۲۸ داشتند. شناسایی ژن های درگیر در مسیرهای پیام رسانی و آگاهی از نحوه تعامل آن ها، کمک شایانی به اصلاحگران به منظور انتخاب و توسعه ارقام برنج متحمل به تنش شوری خواهد کرد.

پروتئین های کینازی, ترانسکریپتوم, مسیر پیام رسانی, هیدروپونیک, MapMan