علی کاشی - پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی
زهرا سرلک - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد خدابنده، خدابنده، ایران

هدف اصلی از اجرای این طرح تحقیقی بررسی شیوع مصرف مکمل ها و دارو های نیروزا در باشگاه های ورزشی کشور بود. جامعه آماری این پیمایش ملی کلیه ورزشکاران سازمان یافته کشور در سال ۱۳۸۹ بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای ورزشکاران در ۱۷ استان کشور انتخاب و با روش نمونه گیری خوشه ای سعی شد تا با استفاده از فرم آنلاین، پرسشنامه سنجش شیوع مصرف مواد نیروزا بین ورزشکاران رشته های مختلف ورزشی فعال در آن استان ها توزیع و اطلاعات لازم جمع آوری شود که در مجموع ۱۲۰۲۰ پرسشنامه در بیش از ۵۰ رشته ورزشی در این ۱۷ استان جمع آوری، کد‫گذاری و وارد نرم افزار SPSS شدند. نتایج این پیمایش مشخص ساخت ۱۸۵۹ ورزشکار از ۱۲۰۲۰ ورزشکار شرکت کننده در این پیمایش (۴۶۵/۱۵ درصد از کل شرکت کنندگان در این پیمایش) تا کنون اقدام به مصرف مواد نیروزا نموده اند. از بین دارو های نیروزا بیشترین شیوع در بین ورزشکاران ایرانی به ترتیب شامل دارو های کاهش وزن (۵۶۰/۳ درصد)، استروئید های آنابولیک (۰۲۸/۳ درصد) و دارو های تغییر اشتها (۹۲۱/۱ درصد) بود و در شایع ترین مکمل نیز مکمل های ویتامینی (۸۵۸/۹ درصد)، مکمل های پروتئینی (۳۶۷/۹ درصد) و کراتین (۱۱/۸ درصد) بود. البته این الگو در بین زنان و مردان ورزشکار متفاوت بود. بر اساس اطلاعات ارائه شده در این پیمایش مشخص شد حدود ۱۵ درصد از ورزشکاران ایرانی اقدام به مصرف مواد نیروزا می نمایند که این میزان در مردان ورزشکار بیشتر بوده و البته مصرف مواد نیروزا در زنان نیز درصد قابل توجهی داشت. برخی از این مواد دارای عوارض جانبی بسیار خطرناک و ثابت شده ای بوده و سلامت ورزشکاران ایرانی را به شکل جدی تهدید می نمایند. با توجه به نتایج این پژوهش، سیاستمداران و مسئولان مرتبط می بایست اقدام به تدوین برنامه های پیشگیری و آموزشی در هر منطقه کشور نمایند.

ورزشکاران ایرانی, مواد نیروزا, باشگاه های ورزشی و مصرف مواد