عباس اصغری شربیانی - Phd student of psychology, Department of psychology, Faculty of Education psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
اکبر عطادخت - Professor of psychology, Department of psychology, Faculty of Education psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
نادر حاجلو - Professor of psychology, Department of psychology, Faculty of Education psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
نیلوفر میکاییلی - Professor of psychology, Department of psychology, Faculty of Education psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

مقدمه: اختلال بی­نظمی خلق اخلالگر یک اختلال جدید با چالش­های متعدد در زمینه تشخیص و درمان می­باشد. از همین­رو به کار بستن درمان­های استاندارد در زمینه تحریک­پذیری برای بدست آوردن تلویحات درمانی در این اختلال ضرورت می­یابد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی رفتاری مبتنی بر آموزش والدین بر تنظیم هیجان و تحریک­پذیری دانش­آموزان دارای اختلال بی­نظمی خلق اخلالگر بود.  روش: روش تحقیق پژوهش نیمه ­آزمایشی و از نوع پیش ­آزمون با پس ­آزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش ­آموزان پسر مقطع متوسطه اول استان آذربایجان­ شرقی در سال­تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بود. نمونه پژوهش ۳۰ دانش ­آموز دارای اختلال بی­نظمی خلق اخلالگر بود که از طریق نمونهگیری هدفمند غیرتصادفی انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از شاخص واکنش ­پذیری عاطفی استرینگاریس و همکاران ]۲۰۱۲[، پرسشنامه تنیظم هیجان گراس و جان ]۲۰۰۳[ و مصاحبه تشخیصی بر اساس DSM-۵ استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه ­گیری مکرر و با استفاده از نسخه ی ۱۸ بسته ی آماری برای علوم اجتماعی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج : نتایج نشان داد رفتار درمانی شناختی رفتاری مبتنی بر آموزش خانواده در کاهش تحریک­پذیری و تنظیم هیجان دانش­ آموزان دارای اختلال بی­نظمی خلق اخلالگر به طور معناداری موثر بوده است (p<۰/۰۰۱). همچنین نتایج آزمون بنفرونی حاکی از ادامه ­دار بودن اثر آموزشی در دوره پیگیری بود (p>۰/۰۵). نتیجه­ گیری: نتایج پژوهش حاضر از کارایی درمان درمان شناختی رفتاری و پایداری آن در جهت کاهش تحریک­ پذیری و تنظیم هیجان دانش­آموزان مبتلا به اختلال بی­نظمی خلق اخلالگر حمایت می­کند. بنابرین استفاده از آن برای متخصصان حوزه درمان در زمینه اختلال بی­نظمی خلق اخلالگر توصیه می­گردد.

Disruptive Mood Dysregulation Disorder, Emotion Regulation, Irritability, Behavioral Cognitive Therapy, اختلال بی نظمی خلق اخلالگر, تنظیم هیجان, تحریک پذیری, درمان شناختی رفتاری