افشین سلطانی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمدحسین رجبی - آزاد
ابراهیم زینلی - دانشگاه علوم کشاورزی گرگان
الیاس سلطانی - دانشگاه علوم کشاورزی گرگان

نگرانیهای مربوط به حفاظت از سوختهای فسیلی و انتشار گازهای گلخانهای منجر به افزایش تحقیقات بر روی توازن انرژی در سیستمهای تولید گیاهان زراعی شده است. برای انجام این تحقیق ابتدا ۶ مزرعه گندم در دو بخش شرقی و غربی گرگان انتخاب شدند. در طول سه سال اطلاعات مربوط به مصرف انرژی ناشی از کلیه عملیات تولید زراعی ثبت و جمع آوری شدند. سپس مصارف انرژی در هشت بخش شامل تهیه زمین، کاشت، کوددهی، حفاظت گیاه، کنترل علف های هرز، آبیاری، برداشت و حمل ونقل به کارخانه جهت سیلو طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد که متوسط انرژی ورودی برابر ۶/۱۵۵۷۸ مگاژول در هکتار در کل مزارع بوده است. حداکثر انرژی ورودی معادل ۳/۲۱۱۷۹ مگاژول در هکتار و حداکثر انرژی خروجی معادل ۳/۱۲۰۵۳۱ مگاژول در هکتار بود. انرژی ورودی کودهای شیمیایی (۸/۴۵ درصد) عمدتا نیتروژن (۳/۳۸ درصد) بیشترین سهم را در کل انرژی های ورودی دارا بود و به دنبال آن انرژی ورودی سوخت (۵/۲۲ درصد) قرار داشت. متوسط نسبت انرژی خروجی به ورودی ۳/۶ و حداکثر و حداقل آن به ترتیب ۳/۹ و ۷/۳ بود. متوسط انرژی ویژه ۴ گیگاژول بر تن و متوسط بهره وری انرژی ۳/۰ تن بر گیگاژول برآورد گردید. نتیجه گیری شد که با اعمال تغییرات مناسب امکان کاهش مصرف انرژی و در نتیجه کاهش اثرات زیست محیطی مربوطه وجود دارد.

انرژی, گندم, سوخت, محیط زیست