مجتبی صادقی - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد
محمد رحیم رهنما - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد

در راستای اینکه هر ساختاری را کارکرد ویژه ای است و هر کارکرد ویژه ای، ریشه در ساختاری دارد، هدف این نوشتار، توصیف و تبیین ساختار و کارکرد مدیریت مشارکتی در شهر مشهد است. تحلیل ساختاری کارکردی روشی است که در این پژوهش به کارگرفته شده است. تعداد پرسش‎نامه ها (۳۸۴ نفر شهروند و ۲۱ کارشناس شهری) از فرمول کوکران به‎دست آمده است. یافته ها نشان می دهد که دو نیمه ی "از بالا به پایین" (سازمان‎های شهری) و "از پایین به بالا" ( شورای شهر و شهرداری) در ساختار مدیریت شهری مشهد، به‎طور هم‎زمان و هم‎تراز فعالیت دارند (دوگانگی ساختاری)، به‎گونه‎ای که نیمه ی "از بالا به پایین"، یک کارکرد به‎نسبت غیرمشارکتی و نیمه ی "از پایین به بالا" یک کارکرد نسبی مشارکتی را از خود آشکار می کند (دوگانگی کارکردی). یافته‎ها نشان می‎دهد که میانگین شاخص مشارکت، برابر ۴/۲ بوده که این مقدار کمی کمتر از حد متوسط در طیف پنج گزینه ای لیکرت (۵/۲۵) است. بنابراین به‎دنبال "دوگانگی ساختاری"، "کارکرد نیمه‎مشارکتی" نیز از ویژگی های مدیریت شهری مشهد است. در تبیین این دوگانگی باید گفت: در نیمه‎ی "از بالا به پایین" (سازمان‎های شهری)، منبع اصلی تاثیرپذیری و به‎دنبال آن، طرف پاسخ خواه، سازمان‎های فرادست هستند، در صورتی که در نیمه ی "از پایین به بالا" ( شهرداری شورای شهر)، منبع اصلی تاثیرپذیری و به‎دنبال آن، طرف پاسخ خواه، شهروندان هستند. گذرنکردن برنامه های سازمان‎های شهری، از صافی شورای شهر و همچنین، نبود مدیریت یکپارچه نیز، از مهم‎ترین چالش های پیش روی مدیریت مشارکتی شهری است.

تبیین, ساختار, شهر مشهد., کارکرد, مدیریت مشارکتی, مدیریت مشارکتی شهری