مهدی پورطاهری - استادیارگروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس
عبدالرضا رکن الدین افتخاری - دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس
احد ا... فتاحی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‎ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس

قرن‎ها است که مردم به دنبال زندگی خوب بوده‎اند و انسان‎ها پیوسته برای بهبود شرایط زیست خود، کوشیده‎اند تا از استعدادها و توانمندی‎های محیط زندگی خود، به بیشترین میزان و بهترین نحو بهره‎برداری کنند. در این میان همواره مسئله اصلی این بوده است که: زندگی مطلوب چیست؟ تعاریف و شاخص‎های گوناگونی اعم از عینی و ذهنی در مورد کیفیت زندگی مطرح شده‎اند، که همین خود ارائه تعریف واحد و مورد پذیرش وفاق جهانی را در شناسایی شاخص‎های مناسب و اندازه‎گیری آنها با مشکل روبه‎رو ساخته است. در این مقاله سعی شده است که به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که ویژگی‎های کیفیت زندگی از دیدگاه جامعه نمونه کدام‎اند، تا از این طریق ابعاد و شاخص‎های کیفیت زندگی تعریف شود و در نهایت مدل مفهومی مناسبی برای تعیین شاخص‎ها و سنجش کیفیت زندگی در مناطق روستایی ارائه گردد. روش پژوهش در تحقیق حاضر، توصیفی پیمایشی و مبتنی بر تکمیل پرسشنامه است. داده‎های تحقیق از ۱۰ روستای دهستان خاوه شمالی (تمامی روستاهای دارای بالاتر از ۲۰ خانوار انتخاب شده‎اند) به دست آمده، و سپس از طریق تکمیل پرسشنامه نزد ۱۵۰ نفر از سرپرستان خانوارها که از طریق فرمول کوکران محاسبه شدند به وسیل? نرم‎افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‎ها نشان می‎دهند که بر اساس دیدگاه‎های جامعه نمونه، کیفیت آموزش، کیفیت محیط مسکونی، کیفیت محیط فیزیکی، و نیز کیفیت درآمد و اشتغال پایین‎تر از حد متوسط ارزیابی شده‎اند. کیفیت سلامت و امنیت و کیفیت کالبدی جامعه نمونه در حد متوسط ارزیابی شده است؛ و در مجموع از نظر ابعاد کیفیت زندگی دهستان خاوه شمالی، روستاها در دو طبقه قرار می‎گیرند، که در طبقه یک روستاهای کفراج، سراب غضنفر و ایرانشاهی با بالاترین سطح کیفیت زندگی و رضایتمندی جای دارند؛ و در طبقه دو روستاهای کرم‎اللهی، شترخفت، عزیزآباد، سرخانجوب علیا، زلیوار، گاوبازه، و نورمحمد زمانه با پایین‎ترین سطح کیفیت زندگی و رضایتمندی قرار می‎گیرند.

توسعه روستایی, دهستان خاوه شمالی, شاخص‎های عینی و ذهنی, کیفیت زندگی