محمدرضا کریمی قهرودی - عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر
ندا انعامی - پژوهشگر حوزه سایبر

در قرن بیست و یکم، به شدت در عصر جنگ نامنظم و جنگ نامتعارف محصور شده ایم که در این نوع جنگ ها، صحنه جنگ بسیار کمتر از قبل، معین و واضح بوده و راهبرد مواجهه باید پویا، سیال و انطباقپذیر باشد. جنگ سایبری و جنگ رسانه های اجتماعی از شاخص ترین مفاهیم نوپدید این عصر هستند. آنچه رسانه های اجتماعی را به ابزار مناسبی برای جنگ تبدیل نمود امکان دسترسی همگانی به آن و سهولت استفاده از آن نسبت به ابزارهای پیشین و عدم نیاز به برخورداری از مهارت و تخصص بالای فنی است. این ویژگی تمرکز قدرت را از نهادهای کلان نظیر دولت ها و پایگاه های رسانه ای بزرگ به افراد و شبکه هایی از افراد منتقل کرده و با قابلیت خلق و توزیع اطلاعات فراگیر، تاثیر شگرفی بر جنگ گذاشته است. دیگر ویژگی بارز آن، این است که قلمرو شناختی، نگرش ها و باورهای افراد و جامعه را هدف قرار می دهد. امروزه جنگ رسانه های اجتماعی به موضوع مطالعه در علوم نظامی تبدیل شده و مسلما نقش بزرگتری در نبردهای آینده ایفا خواهد کرد. همه انواع سازمان های نظامی و غیرنظامی نیازمند آن هستند که نحوه استفاده دشمنان خود از رسانه های اجتماعی را رصد کرده، در برابر حملات در حال وقوع رسانه های اجتماعی، آماده دفاع شده و از رسانه های اجتماعی به عنوان سلاح هایی در نیل به اهداف خود استفاده نمایند. در این مقاله، ضمن ارایه چارچوب تحلیلی و دستهبندی ده حوزه کارکردی جنگ رسانه های اجتماعی، به معرفی مفاهیم، ابعاد، تهدیدها و تاکتیک های آفندی و پدافندی مواجهه با آن در حوزه های مختلف نظامی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ... خواهیم پرداخت.

جنگ رسانهای اجتماعی, جنگ سایبری, تاکتیکهای آفندی, تاکتیکهای پدافندی