ایرج بختیاری - عضو هیئت علمی دانشگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص)

عصر جدید شاهد گسترش حوزه عملکرد تهدیدات از صرفا نظامی به سایر حوزه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی و... و همچنین رشد و پیشرفت فناوری ها در عرصه های مختلف دفاعی است و این امر شکل جدیدی از الگوهای جنگ و دفاع ارائه داده است. جمهوری اسلامی ایران از ابتدای دوره حیات در برابر طیف گسترده ای از تهدیدها قرار گرفت و این گستردگی به موازات پیشرفت روزافزون کشور تغییر و شدت پیداکرده به طوری که در سال های اخیر به علت رشد توانمندی های ملی دفاعی کشور از یک سو و از سوی دیگر فراگیری ابعاد نامعلوم و هزینه های غیرقابل محاسبه دست یابی به نتیجه ملموس حمله ی نظامی، استفاده از قابلیت های اقتصادی در قالب تهدیدات و مهار اقتصادی در نگاه دشمنان وزن و اهمیت بیشتری یافته است. چالش ها و کاستی های موجود در عرصه ی مدیریت اقتصادی کشور به ویژه ضعف های مولفه های دفاعی کشور در بعد اقتصادی موثر بر دفاع تمام عیار، محرک زمینه سازی برای استفاده دشمن از این نقاط ضعف شده و زمینه ی عملی شدن مهار اقتصادی را فراهم ساخته است. دست یابی به مولفه های پایدار دفاع اقتصادی، در برابر تهدید مهار اقتصادی دشمن مستلزم تعریف، تبیین و طراحی متناسب آن با شرایط بومی است؛ بنابراین ضرورت بیان تاثیر مولفه های اقتصادی دفاع بر دفاع تمام عیار کشور که به عنوان الگو و راهبردی جهت بهره برداری در زمینه دفاع اقتصادی خواهد بود، احساس می شود. در این تحقیق به روش تحلیل محتوا و همچنین با استفاده از ابزار پرسشنامه ، بر اساس رهنمودهای مقام معظم رهبری و سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، سعی شده عناصر اصلی دفاع اقتصادی را که در شکل گیری دفاع تمام عیار و همه جانبه نقشی اساسی دارند معرفی و میزان تاثیر برخی از آن ها مشخص گردد و ضمن اولویت بندی مولفه ها به این نتیجه می رسد که دفاع اقتصادی ضمن داشتن رابطه معنادار با دفاع همه جانبه در برابر مهار اقتصادی، نقش تعیین کننده ای در کارآمدی دفاع تمام عیار در برابر تهدیدات متنوع دشمن دارد.

دفاع اقتصادی, مهار اقتصادی, بازدارندگی, توان مقابله