محمد فروزنده - گروه زراعت و اصلاح نباتات، پژوهشکده کشاورزی، پژوهشگاه زابل، ایران
محمد علی کریمیان - گروه زراعت و اصلاح نباتات ، پژوهشکده کشاورزی، پژوهشگاه زابل، ایران

گلخانه خورشیدی با استفاده از انرژی خورشید به عنوان منبع اصلی گرما و کاهش تقاضای سوخت فسیلی در تولید محصولات خارج فصل مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش بررسی جامعی در مورد طراحی، جنبه های انرژی و عملکردی محصول خیار در گلخانه خورشیدی و مقایسه با گلخانه تونلی ارایه شده است. لذا به منظور بررسی دما و مقایسه میزان سوخت مصرفی، در مزرعه تحقیقاتی پژوهشگاه زابل دو سازه گلخانه تونلی و خورشیدی ساخته شد. نمونه گیری ها شامل مقایسه عملکرد محصول خیار، دمای گلخانه و میزان سوخت مصرفی، در دو سازه بود. نتایج به دست آمده نشان داد در گلخانه تونلی ۱۰۲۴۷ لیتر و گلخانه خورشیدی ۴۰۱۷ لیتر گازوئیل در بازه زمانی آذر تا اسفند ماه مصرف گردید که مجموعا معادل ۷/۶۰ درصد صرفه جویی در مصرف سوخت است. اختلاف درجه حرارت بین داخل و خارج گلخانه خورشیدی در آذر ماه بیش از ۱۰ درجه سانتی گراد بود و درجه حرارت داخل تقریبا ثابت بود. دمای داخل هر دو سازه از ساعت ۸ صبح به سرعت رو به افزایش بود اما نوسانات دمایی در داخل گلخانه تونلی از ساعت ۱۳ لغایت ۱۶ در طول زمستان بیشتر بود. میزان عملکرد محصول گلخانه خورشیدی ۳۰ کیلوگرم در متر مربع بود که از نظر عملکرد تفاوتی با گلخانه تونلی نداشت. بنابراین با توجه به نتایج تغییرات دمایی و مصرف سوخت، گلخانه خورشیدی کارآمدتر بود. پیشنهاد می گردد با به کارگیری تنها یک عدد مشعل و استفاده از لحاف پوششی، دمای داخل گلخانه خورشیدی به ترتیب حدود ۱۰ و ۲۰ درجه سانتی گراد گرمتر از گلخانه تونلی و محیط بیرون تامین شود.

بهینه سازی سوخت, صرفه جویی انرژی, گلخانه خورشیدی, گلخانه تونلی