نعیم لویمی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
سید محمد جواد افضلی - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

این تحقیق به منظور مقایسه روشهای مختلف خاک ورزی بر عملکرد گندم دیم در تناوب کلزا در شرایط زمین بدون سنگ لاخ بمدت 3 سال (87-84) در شمال خوزستان (شهرستان باغملک) در پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 5 تیمار و 4 تکرار اجراء گرید. خاک ورزی کلزا با روش مرسوم بوده و تیمارهای ازمایشی گندم شامل : (1) گاو اهن برگردان دار + خطی کار، (2) گاو آهن قلمی + خطی کار، (3) گاو آهن بدون صفحه برگردان + خطی کار، (4) پنجه غازی + خطی کار و (5) بی خاک ورزی (کشت با خطی کار) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب سه ساله نشان داد که تفاوت بین روشهای خاک ورزی و نیز اثر متقابل روش خاک ورزی و سال از نظر درصد رطوبت خاک در مراحل مختلف ساقه دهی، گل دهی و پر شدن دانه معنی دار نبود. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اختلاف معنی داری بین تیمارهای خاک ورزی از نظر درصد مواد الی در عمق های مختلف و رد انتهای اجرای طرح وجود ندارد. همچنین نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد روشهای خاک ورزی در شاخص برداشت، اختلاف بسیار معنی دار و عملکرد بیولوژیک اختلاف معنی داری داشتند اما در عملکرد دانه و سایر صفات زراعی دیگر اختلاف روشهای خاک ورزی معین دار نبود. لذا نتایج نهایی دال بر عدم تاثیر روشهای خاک ورزی بر عملکرد گندم است. بنابراین در شرایط زمین بدون سنگلاخ منطقه و رد ناوب گندم کلزا روشهای خاک ورزی بر عملکرد گندم است. بنابراین در شرایط زمین بدون سنگلخ منطقه و در تناوب گندم کلزا روشهای خاک ورزی حفاظتی مورد توصیه یم باشد. از نظر شاخص برداشت پنجه غازی با 43 درصد بالاترین و ب یخاک ورزی با 36 دردص کمترین بود. همچنین گاو اهن برگردان دار با 5263 و پنجه غازی با 3718 کیلو گرم در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین مقادیر عمل کرد بیولوژیک را داشتند.

گندم، دیم، تناوب گندم و کلزا، روش خاک ورزی