منصوره رضائی - ۱- کارشناس کنترل دفترچه های محاسباتی سازه معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شیراز و کارشناس ارشد مهندسی عمران، شیراز، ایران
سیدمجید انجوی امیری - ۲- کارشناس کنترل صلاحیت و ظرفیت معاونت شهرسازی و معماری شهرداری شیراز، کارشناس مهندسی عمران، شیراز، ایران

یکی از مسائل و مشکلات متعارف در اجرای پروژه های کوچک مقیاس عمرانی بالاخص افتتاح پروژه های شهری که همواره محجور واقع شده اند بروز تاخیر در اجرا و بهره برداری از آنهاست. روند اجرایی طرح ها و پروژه های کوچک همواره به علل گوناگون دچار تاخیرها و توقف های پی در پی می شود که نهایتا موجب طولانی شدن پروژه ها و تاخیر در زمان بهره برداری از آنها می شود. افزایش عمر طرح ها و پروژه ها ضمن اینکه اجرای آنها را با ریسک زیاد همراه می سازد، هزینه تمام شده آنها را هم افزایش می دهد. افزایش عمر طرح های ساخت تا بدانجا پیش رفته که عدم اتمام ساخت در زمان تعیین شده امری عادی و اساسا یک رویه جاافتاده و نانوشته از سوی پیمانکاران و مجریان کشور تلقی می شود. یکی از فعالیت های عمرانی در حال توسعه در کشور توسعه بخش های شهری و ساخت و احیای پروژه های عمرانی کشور با تکیه بر توان بخش خصوصی است. امری که فائق از فوائد علمی، نرخ افزایش بیکاری در سطح کلان کشوری را کاهش می دهد. اجرای طرح های ساخت، بهسازی و احیای پروژه های عمرانی کشور سالانه بخش عمده ای از هزینه های جاری و بودجه عمومی کشور را به خود اختصاص می دهد و لذا برنامه ریزی اصولی در خصوص این طرح ها از ملزومات و ضروریات بوده تا بتوان کمترین نسبت هزینه به بهره وری را از آن استحصال نمود. بطور کلی یکی از شاخص های اصلی در ارزیابی موفقیت پروژه های کوچک مقیاس انجام آنها در زمان مقرر و یا اجرای بدون تاخیر آنها است. مهم ترین شاخص موفقیت پروژه های ساخت پروژه های عمرانی علاوه بر دستیابی به اهداف مورد نظر و مقرون به صرفه بودن، اتمام آن در زمان پیش بینی شده می باشد. پروژه های ساخت عمرانی که جزو پروژه های زیر بنایی کشور می باشد، معمولا نیاز به بودجه های سنگین دولتی و همکاری بخش خصوصی و مدت زمان معینی دارد. لذا تاخیر در این گونه پروژه ها باعث صدمات جبران ناپذیری به اقتصاد کشور می شود. شایان ذکر است که در اجرای طرح ها و پروژه های ساخت بالاخص به هر میزان که زمان اتمام آنها افزایش یابد بار تورمی حاصل از آن در اقتصاد کشور بیشتر خواهد بود. بدین ترتیب ایجاد تاخیر در پروژه های ساخت (با وجود اعتبار بالایی که هزینه کرده اند) موجب اختلال گسترده ای در نظام اقتصادی کشور می شود. لذا اتخاذ تدابیری که مدت زمان اجرای پروژه ها را کاهش دهد برای کنترل شرایط تورمی اقتصاد کشور بسیار ضروری است. در این پژوهش به ریشه یابی علت تاخیر در پروژه های عمرانی شهری کوچک مقیاس (مطالعه موردی شهرداری منطقه دو کلانشهر شیراز-با تکیه بر تحلیل سلسله مراتبی) پرداخته شده است و نتایج در قالب جداول و نمودارهای مختلفی ارائه شده است.

واژه های کلیدی: پروژه های عمرانی شهری، پروژه های کوچک مقیاس، ریشه یابی علت تاخیر، شهرداری منطقه دو کلانشهر شیراز، تحلیل سلسله مراتبی.