یوسف تقی زاده ثابت قدم - محقق و پژوهشگر شهرداری شهر رشت _ منطقه۴

اصول، عقاید، ارزش ها و فرهنگ حاکم در هر کشوری، معماری و شهرسازی آن را تشکیل می دهد. در واقع معماری و شهرسازی نشانگر هویت و آرمان های فکری آن ملت می باشد. متاسفانه بعد از انقلاب صنعتی و ورود مدرنیته به کشور، با پذیرش کورکورانه و عدم تطبیق آن با مبانی و مکتب فکری ایرانی، معماری و شهرسازی نیز از اصول و ارزش های گذشته فاصله گرفته و دچار بحران بی هویتی گردیده است. معماری و شهرسازی معاصر ایران در بستری شکل گرفته است که از جریان های مدرنیته، صنعتی شدن و جهانی شدن به طور مداوم تاثیر پذیرفته است. فناوری شیوه زندگی مردم و متعاقب آن کالبد و محیط زیست وی را تغییر داده است. میتوان عنوان نمود گذار به مدرنیته در جامعه ایران از حدود یک قرن پیش آغاز شده است و هم اکنون نیز در جریان است زیرا که جامعه ما هیچگاه زیرساخت های مدرنیته را به صورت کامل در اختیار نداشته و از نظر فنی نیز همواره کمبودهای فراوانی وجود داشته است. معماری نیز با توجه به نقصان های موجود در شیوه های ساخت گاه به تقلید ظاهری از معماری مدرن تقلیل یافته است. بحران هویت در معماری و شهرسازی معاصر ایران موضوعی است که تاکنون، تالیفات متعددی پیرامون آن نگاشته شده است. اغلب آنها به تحلیل کالبدی مصادیق این مسئله پرداخته اند اما این مهم، مسئله ای نیست که تحلیل و ریشه یابی آن را بتوان در حوزه های کالبدی_فضایی صرف ژرفکاوی نمود. لذا این تحقیق درنظر دارد تا هویت را در معماری و شهرسازی کشور بررسی و تحلیل نماید.

واژگان کلیدی: نظام معماری، بحران معماری، بحران هویت، شهرسازی، شهرهای جدید