سیدمحمود طباطبایی
سیدمحمدعلی طباطبایی

زمینه و هدف: متون تخصصی روانپزشکی، روانشناسی و علوم رفتاری درباره ویژگی های شخصیت هنجار و ناهنجار، با استناد به اظهارات نظریه پردازان علوم رفتاری ، معیارهای متعدد و گوناگونی را مطرح کرده اند که در حال حاضر در مراکز آموزشی و پژوهشی مورد استفاده قرار گرفته و براساس آنها، اقدامات تشخیصی و درمانی بعمل می آید.روش بررسی: در این پژوهش، معیارهای مرتبط با تعریف شخصیت های هنجار و ناهنجار از متون تخصصی روانشناسی و روانپزشکی و همچنین از متون اصیل و معتبر اسلامی، استخراج شده، پس از مقایسه تطبیقی و تحلیل آنها، نتیجه گیری بعمل آمده است.یافته ها: از آنجا که نظریه پردازان علوم رفتاری، برای انسان علاوه بر بعد زیستی، ابعاد روانی، اجتماعی و معنوی قائلند باید برای نژادها، اقوام، ملل ، جوامع و فرهنگ های مختلف، معیار سنجشی مستقلی که متناسب با آزمودنی همان گروه است در نظر گرفت تاهر فرد انسانی با توجه به جامعه ای که در آن رشد کرده ارزیابی شود. بنابراین معیارهای مطرح شده در متون تخصصی که برای تشخیص هنجاری و ناهنجاری شخصیت بکار می روند، نمی توانند به عنوان تنها معیار برای تشخیص قطعی شخصیت بکار روند. نتیجه گیری: معیارهای مستخرج از متون اسلامی در ارتباط با هنجاری و ناهنجاری شخصیت، دارای جامعیت و همچنین توجه مناسب به جزئیات میباشند. این متون از ادبیاتی استفاده کرده اند که مفاهیم عینی و انتزاعی را در کوتاه ترین عبارات و رساترین بیان منتقل میکنند بطوری که مخاطب از هر سطح تحصیلات، معلومات و طبقه ای که باشد، می تواند مفهوم این معیارها را درک نماید.

شخصیت هنجار, شخصیت ناهنجار, مکتب اسلام, روانشناسی, روانپزشکی