بررسی تغییرات پارامترهای فیزیک و شیمایی و فلزات سنگین در مسیر رودخانه گدارخوش، استان ایلام

رودخانه گدارخوش واقع در استان ایلام از دیرباز برای کشاورزی و شرب دامها مورد استفاده قرار گرفته است. در سالهای اخیر با ورود پساب تصفیه خانه فاضلاب شهر ایلام به آن بطور فزاینده ای در معرض آلودگی قرار گرفته است. اخیراً با احداث ایستگاه پمپاژ در نظر است از آب آن جهت آبیاری زمین های دشت وسیع صالح آباد استفاده شود، لذا ما را بر آن داشت که به بررسی میزان و تغییر غلظت عناصر سنگین در طول این رودخانه بپردازیم. ابتدا بافت زمین شناسی و ژئوشیمی بستر و صخره های مسی ر رودخانه مورد مطالعه قرار گرفت. سپس شش سایت کلیدی در طول مسیر انتخاب و نمونه برداری براساس استاندارد نمونه برداری از پسابهای مؤسسه استاندارد وتحقیقات صنعتی ایران شماره 7960 انجام گردید. ضمناً با استفاده از دستگاههای GPS، EC متر و pH متر صحرایی، ارتفاع از سطح دریا، دما TDS و pH آب در هر سایت اندازه گیری شد. سپس نمونه ها بر اساس استانداردهای موجود به آزمایشگاه منتقل و فلزات روی، کادمیم ، سرب و مس با استفاده از روش ولتامتری عریانسازی آندی ، فلزات نیکل و کبالت نیز ب ا روش ولتامتری عریانساز ی جذبی اندازه گیری شدند. برای اندازه گیری فلزات آهن، منیزیم و کلسیم از روش اسپکتروسکوپی جذب اتمی استفاده شد. آنیونهای بی کربنات و سولفات به ترتیب با روشهای تیتراسیون و کدورت سنج ی اندا زه گیری شدند. تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد که ژئوشیمی بستر رودخانه که موجب افزایش چشمگیر غلظت آنیونهای سولفات، بی کربنات و pH آب رودخانه شده نقش خوبی در رسوب دادن کاتیونها ی فلزات سنگین روی، نیکل، کبالت و کادمیم داشته است، ولی دو کاتیون مس و سرب یا تغییر چندانی نداشته و یا بی نظمی در غلظت داشتند که احتمالاً از صخره های مسیر رودخانه به آب اضافه شده یا نتیجه ورود به آب از منابع ناشناخته هستند. در کل بر اساس استانداردهای موجود آب رودخانه مشکلی جهت کشاورزی ندارد ولی نباید بعنوان آب آشامیدنی دامهای روستاهای اطراف رودخانه مورد استفاده قرار گیرد.

Keywords:

رودخانه , گدارخوش , آلودگی , فلزات سنگین