مسعود صفایی پور - Professor. Department of Geography, Shahid Chamran University of Ahvaz
هوشنگ مرادی - phd student. Department of Geography, Shahid Chamran University of Ahvaz

گردشگری مذهبی می­تواند تغییرات عمده­ای در شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع محلی ایجاد کند. این صنعت به منزله بزرگ ترین تحرک اجتماعی با پیامدهای فرهنگی، اقتصادی و کالبدی متعدد همواره نیازمند اثربخش کردن توسعه آن در حال و آینده است. شهر مهران به­عنوان مناسب­ترین گذرگاه مرزی بزرگ ترین رویداد مذهبی جهان؛ یعنی پیاده­روی چندمیلیونی اربعین، با پذیرش تردد ۷۰ درصدی جمعیت زائران عتبات عالیات از خود، پتانسیل بسیار بالایی برای دستیابی به آینده توسعه پایدار منطقه­ای - ناحیه­ای متاثر از گردشگری مذهبی را دارد. شناسایی عوامل حیاتی و پیشران­های اصلی در آینده توسعه گردشگری مذهبی شهر مهران، در راستای مدیریت و طراحی سناریوهای ممکن در آینده، چارچوب سیاست­گذاری و برنامه­ریزی انعطاف پذیر متناسب با شرایط منطقه است. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی - تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ای و پایش محیطی است که با استفاده از مطالعات موجود در زمینه آینده توسعه گردشگری مذهبی، پنج شاخص (اقتصادی، اجتماعی –  فرهنگی، برنامه ریزی – مدیریتی، زیرساختی – کالبدی، عوامل محیطی – جغرافیایی)، انتخاب، طبقه بندی و تدوین شده است. سپس با استفاده از روش دلفی مدیران و نخبگان، ماتریس اثرات متقاطع مولفه­ها تشکیل شد، در مرحله بعد تحلیل ماتریس با استفاده از نرم افزارهای میک مک و سناریو ویزارد انجام شده است که پس از بررسی میزان و چگونگی تاثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر بر وضعیت آینده توسعه گردشگری مذهبی ۱۳ عامل کلیدی (جذب سرمایه­گذار، مدیریت یکپارچه، تحریم­ها، شرایط آب و هوایی، تورهای گردشگری، رفع موانع قانونی، بخش خصوصی، توسعه اقتصادی، نظارت­ها، زیست محیطی، موقعیت ژئوپلیتیکی، روادید، شبکه­های ارتباطی) که بیشترین نقش را در وضعیت آینده توسعه گردشگری مذهبی شهر مهران دارند، انتخاب شدند. سپس با استفاده از قابلیت­های سناریو ویزارد ۲ سناریوی قوی، ۹۹۹۹ سناریوی ضعیف و ۴ سناریو باورکردنی استخراج شد.

foresight, scenario wizard, religious tourism, Mehran., آینده نگاری, سناریوویزارد, گردشگری مذهبی, مهران