محمد بهاری
طهماسب حسین پور
مسعود رفیعی

به منظور ارزیابی ژنوتیپ های مختلف گندم دوروم و نان نسبت به کشت تاخیری این تحقیق در ایستگاه خرم آباد طی دو سال زراعی ۸۹-۱۳۸۷ انجام شد. دو تاریخ کاشت شامل تاریخ کا شت مطلوب (۲۰ آبان) و تاریخ کا شت تاخیری (۲۰ آذر) به عنوان فاکتور اصلی و ۱۶ ژنوتیپ پیشرفته گندم نان و دوروم به عنوان فاکتور فرعی با استفاده از آزمایش کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر سال، اثر متقابل سال × تاریخ کاشت و سال × ژنوتیپ برای برخی صفات و اثر تاریخ کاشت و ژنوتیپ برای اکثر صفات معنی دار بود. تاریخ کاشت تاخیری سبب کاهش تعداد دانه در متر مربع ، تعداد سنبله در متر مربع، ارتفاع بوته، روز از کاشت تا ظهور سنبله ، رسیدگی فیزیولوژی و عملکرد دانه ژنوتیپ ها گردید. تاخیر در کاشت عملکرد دانه را حدود ۲۹ کیلوگرم در هکتار به ازای هر روز کاهش داد. رقم گندم دوروم دنا و لاین های امید بخش گندم نان S-۸۳-۳ ، S-۸۳-۴ و S-۸۴-۱۴ به ترتیب با میانگین عملکرد دانه ۶۱۴۸، ۶۴۱۲، ۶۶۷۹ و ۶۰۳۶ کیلو گرم در هکتار برای کاشت در تاریخ کاشت مطلوب و تاخیری مناسب بودند. همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه و برخی صفات مشاهده گردید، ولی حداکثر همبستگی بین عملکرد دانه با تعداد دانه در مترمربع (r = ۰.۷۰**) بود. اگر چه بین میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم دوروم و گندم نان تفاوت معنی داری نبود، ولی درصد تغییرات عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم دوروم در کاشت تاخیری کمتر بود.

تاریخ کاشت, گندم نان, گندم دوروم, عملکرد دانه, تعداد دانه در مترمربع و تعداد سنبله در مترمربع