داریوش فتح الله طالقانی
مجید محرم زاده
سعید صادق زاده حمایتی
رحیم محمدیان
رضا فرهمند

توسعه کشت پاییزه چغندرقند یکی از راه ‪ کارهای مهم جهت تامین شکر موردنیاز کشور محسوب می ‪ شود. رقم ‪ های جدید مقاوم به پدیده ساقه ‪ رفتن (بولتینگ)، امکان توسعه کشت پاییزه چغندرقند در مناطق گرمسیر و نیمه ‪ گرمسیر کشور را فراهم می کند. به همین منظور، آزمایشی در سه زمان کاشت (اوایل مهر، نیمه مهر و اوایل آبان) و چهار تاریخ برداشت (اوایل خرداد، تیر، مرداد و شهریور) بر روی سه رقم (مقاوم، نیمه ‪ مقاوم و حساس به پدیده ساقه ‪ رفتن) به صورت آزمایش کرت ‪ های نواری خرد شده در قالب طرح بلوک ‪ های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی ۸۸-۱۳۸۷ و ۸۹-۱۳۸۸ در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل (مغان) اجرا شد. نتایج نشان داد اثر رقم بر میزان ساقه رفتن در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. میزان ساقه ‪ روی رقم حساس (۷۵/۸۹ درصد) به طور معنی داری بیش از رقم های متحمل (۲۳/۱۲ درصد) و نیمه متحمل (۷۸/۴۱ درصد) به ساقه رفتن بود. اثر زمان کاشت بر عملکرد ریشه، شکر و شکر سفید معنی دار نشد. اثر زمان برداشت بر عملکرد ریشه، شکر، شکر سفید و عیار قند در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. تغییر زمان برداشت از اوایل خرداد به اوایل تیر موجب شد تا عملکرد ریشه، شکر و سفید توام با عیار قند افزایش یابد. رقم متحمل به ساقه رفتن چغندرقند در دو سال آزمایش عملکرد ریشه، شکر و شکر سفید بیشتری نسبت به دو رقم حساس و نیمه متحمل داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که کاشت رقم مقاوم به ساقه ‪ رفتن در تاریخ کاشت نیمه دوم مهر و برداشت در اوایل تیر کمترین درصد ساقه ‪ رفتن (۳۲/۱ درصد) و بیشترین عملکرد ریشه (۸۱/۴۹ تن در هکتار)، عملکرد شکر (۶۳/۷ تن در هکتار) و عملکرد شکر سفید (۲۶/۶ تن در هکتار) در کشت پاییزه چغندرقند در منطقه مغان را داشت.

چغندرقند, ساقه‪ رفتن, عملکرد ریشه, عیارقند و عملکرد شکر سفید