رسول عبادی - استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهر، ایران
مریم محمدزاده - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد سلامی، واحد اهر، ایران

بدیع­الزمان همدانی یکی از بزرگ­ترین نویسندگان عصر عباسی، فن جدیدی را ابداع کرد که مورد توجه نویسندگان و شاعران آن زمان و حتی دوره­های بعد قرار گرفت. این اقبال به فن ابتکاری بدیع الزمان، به زبان عربی محدود نشد و ادبای سایر زبان­ها نیز به پیروی از بدیع­الزمان آثار ارزشمندی را تالیف نمودند. ازجمله این آثار کتاب گلستان سعدی است. سعدی در تالیف این اثر بی­بدیل تا حدود زیادی از مقامات عربی تاثیر پذیرفته، تا جایی که برخی از منتقدان، گلستان را در شیوه انشا نوعی مقامات دانسته و مقدمه آن را یک مقامه کامل به حساب آورده­اند. مقاله حاضر درصدد است تا گلستان سعدی را به شکل تطبیقی با مقامات بدیع الزمان مقایسه کرده و موارد اشتراک و اختلاف میان آن­ها را به شکل واضح بیان نماید. بر اساس نتایج به دست آمده، گلستان در دوازده مورد با مقامات بدیع الزمان مشترک و در شش مورد با آن متفاوت است. بدین ترتیب و با عنایت به وجود موارد مشترک بیشتر نسبت به موارد اختلاف، معلوم می­شود که سعدی گلستان را به شیوه مقامات و به تبعیت از سبک بدیع­الزمان تالیف کرده، اما این تاثیرپذیری تقلید صرف نبوده و نبوغ سعدی در گلستان به وضوح نمایان است.

بررسی تطبیقی, بدیع الزمان, گلستان سعدی, مقامات