هاشم بهرامی نیا - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، نیشابور، ایران
فرزاد عباسی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، نیشابور، ایران
مهدی نوروز - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، نیشابور، ایران.
کتردمحبوبه ضیاءخدادادیان - گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، نیشابور، ایران

نورالدین عبدالرحمن جامی یکی از شخصیت­های برجسته حوزه علوم اسلامی در خراسان بزرگ است. از او آثار متنوعی در زمینه­های گوناگون ادبی، عرفانی، دینی و ... برجای مانده است که این امر، نشان از گستره آگاهی­ او دارد. از جمله این آثار، دیوان اشعار است که از ابعاد گوناگون به ویژه بازتاب مسائل کلامی قابل بازخوانی و تحلیل است. در این مقاله، با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و منابع کتابخانه­ای، آراء کلامی جامی درباره مقوله «نبوت خاصه» در اثر مذکور بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که جامی پایبندی خاصی به هیچ مکتب کلامی نداشته و غالبا از مبانی نظری کلام شیعی (بیشتر) و اشعری و معتزلی (کمتر) در تشریح آراء خود استفاده کرده است. نزدیکی آراء جامی به موازین کلام شیعی، با توجه به گرایش­های او به فقه شافعی -که نزدیک­ترین گروه اهل سنت به تشیع هستند- قابل توجیه می­باشد. مهم­ترین دیدگاه­های او درباره مقوله «نبوت خاصه» عبارتند از: ارتباط بعثت پیامبر با هدایت و سعادت انسان­ها؛ برتری محمد(ص) بر همه آفریده­ها؛ محمد(ص)، غرض اصلی آفرینش؛ معراج؛ صفات پیامبر (شفاعت کردن، واسطه فیض­ الهی بودن، امی بودن)؛ معجزات (قرآن و معجزات دیگر)؛ خاتم­الانبیا بودن و مقدم بودن در آفرینش.

جامی, حضرت محمد(ص), دیوان, کلام اسلامی, نبوت خاصه