زمینه و هدف: محدود بودن منابع سرمایه گذاری و دیر بازدهی آن در نظام سلامت و عواملی همچون هزینه گزاف احداث بیمارستان، گرانی تجهیزات و کمبود نیروی انسانی ماهر و به تبع آن گسترش کند امکانات بیمارستانی استفاده کارای منابع و اداره مطلوب بیمارستانها همواره مورد توجه سیاستگذاران و تصمیم گیران بخش سلامت بوده است. روش و بررسی: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی بوده که در بیمارستانهای تحت پوشش وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی انجام شده است. تعداد ۱۴۰ بیمارستان به عنوان نمونه با استفاده از نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند که ۱۸ بیمارستان به دلیل روش مورد استفاده در تخمین از مطالعه خارج شده و ۱۲۲ بیمارستان مورد مطالعه قرار گرفتند. برای تخمین کارایی از روش تحلیل فراگیر داده ها و نرم افزار Deap۲ استفاده شده است. در این پژوهش کارایی فنی به دو روش تخمین زده شد. یافته ها: میانگین کارایی فنی در روش اول در بیمارستان های گروه برخوردار آموزشی عمومی- برخوردار درمانی عمومی - محروم درمانی عمومی- برخوردار آموزشی تخصصی - برخوردار درمانی تخصصی به ترتیب ۷۱۰/۰، ۷۴۸/۰، ۴۵۸/۰، ۵۵۹/۰ و ۸۰۹/۰ بدست آمد که در این مدل بیمارستانهای برخوردار درمانی و تخصصی بیشترین مقدار کارایی را به خود اختصاص داده بودند. در روش دوم مقدار کارایی فنی، کارایی فنی خالص و کارایی مقیاس به ترتیب در بیمارستان های مورد مطالعه در سال ۱۳۸۶ برابر با ۴۳۶/۰ ، ۵۹۱/۰ و ۷۴۶/۰ بوده است که نشان از عملکرد ضعیف بیمارستانها دارد. مقدار کارایی فنی نشان می دهد که بیمارستان ها بیش از ۵۶% از نهاده ها را استفاده نمی کنند. نتیجه گیری: براساس نتایج مدل اول می توان نتیجه گرفت که بیمارستان هایی که در مناطق محروم قرارگرفته اند کارایی کمتری نسبت به سایر بیمارستانها دارند. در مدل دوم نیز کارایی کمتری داشته اند و به طور کلی با توجه به نتایج بدست آمده در مدل دوم می توان نتیجه گرفت که علت اصلی ناکارایی در بیمارستانها بدلیل سوء مدیریت (۵۹۱/۰) بوده و حدود ۷۱% از این ناکارایی مربوط همین جزء می باشد و ناکارایی مقیاس (۷۴۶/۰) که آن هم می تواند با مدیریت بهینه در سطوح بالاتر مدیریتی بهبود پیدا کند سهم کمتری در این ناکارایی دارد.

کارآیی فنی, تحلیل فراگیر داده ها, کارآیی مدیریتی, کارآیی مقیاس