داروهایی که مورد سو استفاده قرار می گیرند از جهت ساختمان مولکولی و مکانیسم عمل سلولی شباهت بسیار کمی با هم دارند. آنچه که مورفین؛ کوکائین و باربیتوراتها را در یک دسته قرار می دهد؛ احساس سرخوشی است که پس از مصرف این ترکیبات فرد را متمایل به مصرف مجددشان می سازد.این داروها دارای اثرات تولرانس؛ وابستگی جسمی؛ وابستگی روانی و شرطی شدن هستند که بازتاب آن در اعمال فرد مشاهده می شود.مهمترین مسیر عصبی که در ایجاد وابستگی دارویی دخالت دارد نورونهای دوپامینرژیک مغز می باشد. این راه عصبی از حفره مغز میانی شروع شده و به منطقه لیمبیک ختم می شود. کلیه ترکیباتی که ایجاد وابستگی دارویی می نمایند آزادسازی دوپامین را در این مسیر افزایش می دهند.در ایجاد وابستگی دارویی عوامل روانی - اجتماعی و بعضی فاکتورهای ژنتیکی به اندازه مکانیسمهای نورو فارماکالوژیکی موثر هستند. بنابراین دارو درمانی تنها یک جز از روش های درمانی است که می توان با استفاده از آن به درمان اعتیاد نایل شد.