زهرا جاوید - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم،دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
رسول شاهنده - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم،دانشگاه تهران، تهران، ایران

افیولیت نیریز در منطقه آباده طشک به صورت چهار توده مجزا در محدوده ای به وسعت ١۵٠ کیلومتر مربع در شرق استان فارس قرار دارد. منطقه معدنی چشمه بیدبا مساحت تقریبی ٢۵ کیلومتر مربع، به عنوان بخشی از افیولیت نیریز در منطقه آباده طشک در فاصله ١٨٠ کیلومتری شرق شیراز واقع شده است مطالعات پتروگرافی نشان می دهند که سنگ های درونگیر این معدن شامل دونیت، هارزبوژیت و به مقدار کمتر پیروکسنیت هستند. بررسی ها نشان می دهد که کروم اسپینلهامعمولاً تحت تاثیر حالتهای اکسایش و فرآیندهای دگرسانی قرار نگرفته و به کانی ثانویه تبدیل نمیشوند و شیمی آنها اطلاعات با ارزشی راجع به شیمی ماگما، فشار بخشی اکسیژن و دمای تشکیل سنگ نشان میدهد و همچنین شاخص مناسبی برای فهم خاستگاه زمین ساختی گذشته در منطقه میباشد. ترکیب اسپینل-کروم نسبت به شرایط فیزیکوشیمیایی خیلی حساس میباشد و اگر از دگرسانی در امان مانده باشد بعنوان یک شاخص پتروژنتیک بکار میرود یافته های ژئوشیمیایی نظیر مقادیر عناصر Fe ،Al ،Ti و Mg در اسپینل های کرومنشان می دهند کرومیت های منطقه آباده طشک از نوع پادیفرم هستند. بررسی مقادیر عدد کروم ( ٧۴ الی ٨٠ )[Cr#=100Cr/(Cr+Al)] مقدار Mg و Ti در اسپینل های کرومیتی پیشنهاد می کنند که این ذخیره از یک مذاب بونینیتی نشأت گرفته و از نظر جایگاه زمین ساختاری در یک منطقه بالای منطقه فرورانشی تشکیل گردیده است.

افیولیت چشمهبید، کروم- اسپینل، منطقه بالای فرورانش، واکنش سنگ- مذاب، بونینیت