Reza Allahverdizadeh - استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه مراغه
Mohammadreza Hafeznia - استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس
Mahdi Pourtaheri - دانشیار جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس

سرشت متحول رابطه انسان و محیط جغرافیایی بر اندیشه و مکتب فلسفی علوم جغرافیایی تاثیر گذاشته است. این رابطه در قالب «رویکرد اکولوژیکی»، از حوزه­های مهم تحقیقاتی در علوم جغرافیا است. موقعیت جغرافیایی کشورها، از عناصر مهم در محیط جغرافیایی است که خود به زیربخش­هایی تقسیم می شود. موقعیت دریایی کشورها و تماس با آب­های آزاد، از عناصر موقعیت جغرافیایی است. موقعیت دریایی عنصر جغرافیایی مهم در نظریات جهانی ژئوپلیتیک و مطالعات دریایی است. موقعیت دریایی، سطح تماس محیط داخلی کشور (خشکی) با محیط دریایی بوده و از هر دو محیط جغرافیایی تاثیر می­پذیرد. این بعد از موقعیت کشورها، به صورت توصیفی مورد مطالعه قرار گرفته است و نیاز است با شاخص­های کیفی و کمی، موقعیت دریایی کشورها مشخص گردد. تحقیق حاضر به منظور شاخص­سازی و رتبه­بندی موقعیت دریایی کشورها انجام یافته است. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، بنیادی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. با شش نماگر موقعیت دریایی و استفاده از تکنیک تاپسیس، رتبه­بندی موقعیت دریایی کشورها انجام گردید. رتبه­بندی یکصد و پنجاه کشور دریایی نشان می­دهد که میانگین حداقل CI در کشور جمهوری دموکراتیک کنگو (۰۰۰۱۶/۰) و حداکثر آن در کشور تووالو (۴۶۱۹۷/۰) در نوسان است. به کمک نرم افزار SPSS، کشورها طیف­بندی شده­اند و کشورها بر اساس امتیازی که از موقعیت دریایی به دست آورده­اند در سه طیف متفاوت جای گرفته­اند. خروجی حاصل از تکنیک تاپسیس و طیف­بندی کشورها بیانگر آن است که کشورهایی با سطوح متفاوتی از مساحت، شکل، جمعیت و... در این رتبه­بندی جای گرفتند. موقعیت دریایی کشورها، بر اساس عوامل متفاوت و به تاسی از متغیرهای متفاوت طبیعی و انسانی بر قدرت کشورها تاثیر می­گذارد.

موقعیت جغرافیایی, موقعیت دریایی, رتبه­بندی کشورها, تکنیک تاپسیس