محمدحسن گل ریحان - Department of Environment, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
سیدعلی جوزی - Department of Environment, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
مژگان زعیم دار - Department of Environment, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
سحر رضایان - Department of Environment, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran

زمینه و اهداف: مدیریت نامناسب پسماندهای بیمارستانی به یک نگرانی عمده در بسیاری از کشورهای در حال توسعه تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف رتبه بندی معیارهای بهداشتی- محیط زیستی و مدیریتی پسماندهای بیمارستانی با استفاده از رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره ANP-TOPSIS انجام شده است. روش بررسی: این پژوهش از نوع مطالعات کیفی است. پس از شناسایی و تعیین معیار های بهداشتی- محیط زیستی و مدیریتی پسماند های بیمارستانی، اعتبارسنجی معیارها به روش دلفی و با استفاده از پرسشنامه انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، نرم افزارSPSS مورد استفاده قرار گرفت. به منظور وزن دهی معیار ها و زیرمعیار ها، تکنیک فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) و نرم افزار Super Decision۲.۲ مورد استفاده قرار گرفت. سپس برای ارزیابی و اولویت بندی زیرمعیار های شناسایی شده، از روش TOPSIS استفاده شد. یافته ها: تعداد ۱۱ معیار و ۴۴ زیرمعیار به روش دلفی معتبر گردید. نتایج نشان داد که زیرمعیار میزان مشارکت کمک پرستاران در تفکیک پسماند های عفونی و غیرعفونی (با وزن ۰.۷۰۵)، میزان مشارکت پرستاران در تفکیک پسماند ها (با وزن ۰.۶۵۹) و میزان بی خطرسازی پسماند به روش هیدروکلاو (با وزن۰.۶۳۳) به ترتیب اولویت اول تا سوم زیرمعیار های بهداشتی -محیط زیستی و همچنین زیرمعیار های مشارکت پرستاران در برنامه های آموزشی، مشارکت کمک پرستاران در برنامه های آموزشی و تاثیر اصلاح زنجیره خرید در کاهش تولید پسماند به ترتیب با امتیاز های ۰.۷۷۸، ۰.۷۴۸ و ۰.۷۱۸ اولویت اول تا سوم مولفه مدیریتی را به خود اختصاص داده اند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، تشویق کارکنان به مشارکت در آموزش، اصلاح فرایند خرید با تاکید بر کاهش تولید پسماند بیمارستان و نظارت منظم و مستمر می تواند اجرای موثر شیوه های مدیریت پسماند در بیمارستان ها را بهبود بخشد.

Medical Waste, Environmental Health, Waste Management, Qualitative Research, پسماندهای پزشکی, بهداشت محیط, مدیریت پسماند, مطالعات کیفی