محمود نجفی زیلایی - Faculty of Natural Resources and Desert Studies, Yazd University, Yazd, Iran
اصغر مصلح آرانی - Department of Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources and Desert Studies, Yazd University, Yazd, Iran
حسن اعتصامی - Department of Soil Sciences, Faculty of Agricultural Engineering and Technology, University of Tehran, Tehran, Iran

افزایش پدیده گرمایش جهانی ناشی از تولید گازهای گلخانه­ای منجر به افزایش توجه به مسئله ترسیب دی­اکسید کربن اتمسفری در اکوسیستم­های خشک و نیمه­خشک شده است. با این­حال شرایط حاکم بر مناطق بیابانی به­ویژه تنش گرد و غبار موجب شده تا عملیات احیا بیولوژیکی با مشکل روبرو شود. در این تحقیق تاثیر باکتری­های محرک رشد گیاه استخراج­شده از ریزوسفر گیاهان شورپسند (در سه سطح شامل بدون تلقیح باکتری، تلقیح با باکتری Bacillus pumilus، تلقیح با باکتری Zhihengliuella halotolerans) بر خصوصیات رویشی و فیزیولوژیک گیاه تاغ تحت تاثیر گرد و غبار (در دو سطح شاهد وg/m۲/month  ۵/۱) به صورت آزمایش فاکتوریل در چارچوب طرح بلوک­های کاملا تصادفی در سه تکرار به مدت پنج ماه و در شرایط گلخانه­ای مورد بررسی قرار گرفت. در شرایط اعمال گرد و غبار، در سویه halotolerans Zhihengliuela نسبت به Bacillus pumilus، مقدار کلروفیل کل به میزان ۲۳۶ درصد افزایش معنی­دار و مقدار آسکوربیک اسید، قندهای محلول و فعالیت آنزیم کاتالاز به ترتیب ۷۵ درصد، ۵۳ درصد و ۶۵ درصد کاهش معنی­دار را نشان داد. سویه B. pumilus در شرایط اعمال گرد و غبار نسبت به Z. halotolerans در شاخص­های فنل کل (۵۲ درصد)، پرولین (۶۶ درصد)، فعالیت آنزیم پراکسیداز (۷۹ درصد) و بیومس خشک کل (۱۰۸ درصد) عملکرد بهتری داشت. نتایج نشان داد که هر دو باکتری توانستند باعث کاهش آسکوربیک اسید، فنل کل، پرولین، قندهای محلول، کاتالاز و پراکسیداز در گیاه تاغ شوند و این موضوع نشان داد که کاربرد باکتری­های محرک رشد گیاه می­تواند تولید رادیکال­های آزاد را متوقف و به این وسیله از ایجاد آسیب در گیاه جلوگیری کنند. نتایج این تحقیق نشان داد که باکتری­های محرک رشد گیاه جداسازی­شده از گیاهان مرتعی شور­پسند می­توانند باعث افزایش شاخص کیفیت نهال در شرایط تنش گرد و غبار شده و ما را در جنگل­کاری بهینه گونه تاغ و ارتقا ترسیب گاز کربنیک در شرایط تغییر اقلیم در اکوسیستم­های خشک و نیمه­خشک یاری دهند.

Bacillus pumilus, Catalase, soluble sugars, Haloxylon aphyllm, Dust, Bacillus pumilus, کاتالاز, قندهای محلول, تاغ, گرد و غبار