هادی ثانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

یکی از موضوعات مهم در نظریه های ادبی، خوانش میراث کهن ادبی بر پایه رویکردهاینوین نقدی است. با اینکه جستارهای زیادی را م یتوان سراغ گرفت که از شعر و نثری کهنیا نوین، خوانشی معاصر به دست آورده اند اما پژوهشی بنیادی درباره بازیابی اصول نقد نویناز مبانی نقد کهن، چه در ادبیات فارسی و چه در ادب یات عربی، کمتر انجام گرفته است. ازاینرو، جستار کنونی بر آن است تا با روشی توصیفی - تحلیلی و بنابر منابع کتابخانه ای،چنین خوانشی را انجام دهد و مبانی نقد فرمالیستی را در نقد قدیم ادب عربی بازیابد. رهاورداین بازکاوی و بازخوانی، اثبات این فرضیه است که ناقدان نقد قدیم عرب طلایهداران نقدفرمالیست یاند و شباهت های بسیار میان رویکرد فرمالیست ها و رویکرد ناقدان قدیم زبان و ادبیات عربی، معنادار است، چنانکه معادل برخی اصطلاحات صورتگرایان همچون «ادبیت» و «آشنایی زدایی» و «هنجارگریزی» را به خوبی می توان ذیل اصطلاحاتی چون «غرابت» و «طرافت» و «عدول» و «لحن» قرار داد.

فرمالیسم، ادبیت، آشنایی زدایی، هنجارگریزی، نقد قدیم ادب عربی.