زهرا کهزاد - کارشناس ارشد مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
شهناز گلیان تهرانی - مربی گروه بهداشت باروری، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
آزاده حسین خانی - مربی گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران.
فاطمه بیات - استادیار گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران.
مهناز کشاورز افشار - مربی گروه مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی زنجان، زنجان، ایران.

مقدمه: درد، پدیده شایع و جزء اجتناب ناپذیر فرآیند زایمان است و کنترل موثر این درد همانند دیگر دردهای حاد، موضوع مهم جامعه و بهداشت می­ باشد. بر اساس مطالعات، یکی از علل اصلی عدم انتخاب زایمان طبیعی توسط مادران، ترس از درد طبیعی لیبر و زایمان می ­باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی مقایسه ای تاثیر ماساژ افلوراج و کیف آب گرم در کاهش درد مرحله اول زایمان زنان نخست زا انجام شد. روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی با گروه کنترل در سال ۹۵-۱۳۹۴ بر روی ۹۰ زن باردار نخست زای بستری شده در بیمارستان زنان تهران انجام شد. نمونه­ ها به طور تصادفی در دو گروه مداخله و یک گروه کنترل قرار گرفتند. در گروه آزمون ۱، ۱۵ دقیقه ماساژ، گروه ۲ به مدت ۱۵ دقیقه کیف آب گرم در ناحیه پشت در سه نوبت در دیلاتاسیون ۴، ۶ و ۸ سانتی متر و گروه کنترل، مراقبت ­های معمول اتاق زایمان را دریافت کردند. در هر سه گروه شدت درد با استفاده از مقیاس VAS تا پایان زایمان اندازه ­گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ­ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۲۴) و آزمون های تی، کای دو و تحلیل واریانس با داده ­های تکراری صورت گرفت. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ­ها: پس از مداخله، شدت درد در گروه­ های مداخله در شروع فاز فعال و انتقالی زایمان نسبت به گروه کنترل کاهش معنی داری داشت (۰۰۱/۰>p). با این وجود تفاوت معناداری در میزان کاهش درد بین دو گروه مداخله وجود نداشت (۰۰۱/۰

درد زایمان, فاز فعال, کارآزمایی بالینی تصادفی, ماساژ, ماساژ درمانی