مهناز جلیلی - مدیر گروه (استادیار) جامعه شناسی دانشگاه پیام نور کرج (نویسنده مسئول) mjalili۲۰۲۱@gmail.com
پیمان احمدی - کارشناسی ارشد انسان شناسی دانشگاه تهران

این تحقیق میکوشد تا «نسبت» و یا خلاف و وفاق بین آنچه عرفان و تصوف اسلامی (در بین جوامع مسلماننشین قرنهای پنجم تا هفتم هجری قمری) نامیده میشود را با جنبشهای سیاسی-اجتماعی در شکل و فرم امروزی، مطالعه نماید. دامنهی این مبحث بسیار فراتر از یک یا چند کار تحقیقی در قالب مقاله است اما سعی بر آن بوده است تا افقهایی گشوده گردد و زمینه برای مطالعات دیگر آمادهتر شود. چه اینکه بنابر آنچه از سنت عرفانی ما اکنون در دست است، شرایط بالقوه مساعدی برای این کار وجود دارد. همچنین این کار نمیتوانست نسبت به سوال پرصلابتی چون «آیا تصوف علت اصلی عقبماندگی ما بوده است؟» نیز بیتفاوت باشد. لذا پاسخهایی در کانتکست موضوع اصلی به آن داده شده است که شاید برای خواننده بیش از آن که راهنماگر باشد، سوالات دیگری را نیز ایجاد نماید. و این موضوع به جهت دامنهدار بودن مباحث است و نه فرم کار. موضوع با آیا صوفیه جنبش است به نحوی آغاز میگردد و پایان میپذیرد. یعنی سعی بر آن بوده که نشان دهیم از ابتدا هم مناقشه در جای دیگری است و لزوما پاسخ به سوال قدیمی و پرمخاطب، پاسخ نیازهای ما هم نخواهد بود و چه بسا در بازخوانش مسئله از نقطه نظری دیگر، متوجه شویم که خواستگاه اصلی سوال ما که مبتنی بر یک درد و پیچش اجتماعی است، از کدام آبشخور فربه میشود.

تصوف، جنبش، تشیع، امر سیاسی، حق