محمد ثمنی - دانشجوی دکترای علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز
بهارک شیرزاد کبریا - استادیار گروه مدیریت آموزش عالی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی؛ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
امیرحسین محمودی - استادیار گروه مدیریت آموزش عالی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی؛ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

چکیده: سرمایه اجتماعی از مهم ترین منابع قدرت در گروه های انسانی و جوامع بشری است. در این راستا، دانشگاه به عنوان یکی از بسترهای اصلی تشکیل گروه های اجتماعی و توسعه سرمایه اجتماعی می تواند مورد توجه باشد. دانشگاه ها به عنوان نهادهایی بنیادین عمل می کنند که می توانند مبنایی برای یادگیری چگونگی تولید سرمایه اجتماعی باشند. در همین راستا امام خمینی نیز نقش حوزه و دانشگاه را در تحولات و توسعه آن، بسیار مهم ارزیابی نموده است و ریشه صلاح و فساد جامعه را در آنجا می بیند. بر این اساس هدف این پژوهش، بررسی و شناسایی عوامل تاثیرگذار بر توسعه سرمایه اجتماعی در دانشگاه ها با تاکید بر دیدگاه امام خمینی و تدوین الگوی مناسب جهت توسعه آن است. این تحقیق دارای رویکردی کیفی است و جامعه آماری پژوهش شامل اساتید دانشگاه و خبرگان بوده که با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و تا زمان حد اشباع (۵۰ مصاحبه) مورد مصاحبه واقع شده اند. در این پژوهش خدا گرایی، اسلام محوری، خدمت برای خدا و اعتقاد به نظارت الهی، قانون گرایی، دین و ایدئولوژی ازجمله عواملی هستند که از زیرساخت ها و ملزومات توسعه سرمایه اجتماعی در دانشگاه هستند و در شرایط علی کدبندی محوری شده اند. درنهایت، نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که مقوله های افزایش اعتماد، مشارکت، مسئولیت پذیری، انسجام اجتماعی، امنیت و حفظ ارزش های اسلامی از پیامدهای استخدام راهبردهای مناسب در ارزیابی و توسعه سرمایه اجتماعی در دانشگاه ها با تاکید بر دیدگاه امام خمینی بوده است.

کلیدواژه ها: توسعه, سرمایه اجتماعی, دانشگاه, امام خمینی, الگو