فاطمه شریف فخر - استادیار جامعه المصطفی العالمیه

راه معرفت چگونه راهی است؟ چه فراز و نشیب­هایی دارد؟ معرفت صحیح و واقعی چیست و شرایط و راهکارهای آن کدام است؟ پرسش­هایی از محضر عالم و عارف نمونه، امام خمینی است که با توجه به سیره عملی و آثار علمی و عرفانی ایشان و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، پاسخ داده شده است. شاید طرح پرسش نیز از توجه به همین منابع، سرچشمه گرفته و ناشی از سرگردانی در برابر گرایش فطری و احساس وظیفه نسبت به علم، نگاه قرآن و روایات، کارنامه علمی ایشان (از یک سو) و موضع­گیری تند و شکوه از علم و هر چیز منتسب بدان (از سوی دیگر) باشد. امام در برابر شیوه عزلت­گزینی، هرگونه فعالیت علمی، اجتماعی، سیاسی و ... را مجاز، بلکه لازم می­داند؛ اما شرط معرفت صحیح و مصداق «نور یقذفه الله فی قلب من یشاء» را تهذیب نفس و دوری از هواهای آن معرفی می­نماید. این دسیسه­­ها آن­قدر زیاد، متنوع، حساس و ظریف است که در مسیر علم نیز و در هیچ لحظه­ای، انسان را راحت نمی­گذارد و خطر آن، قابل مقایسه با شرک خفی است؛ اصلا شاید هوای نفس در همه انواع آن، به همین خطرناکی است و شرک خفی، تنها، یک نمونه است.

امام خمینی, معرفت, معرفت صحیح, معرفت واقعی, تهذیب نفس