سیدمحمد موسوی بجنوردی - استاد بازنشسته دانشگاه خوارزمی و مدیر گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی و اندیشه های امام خمینی(س) پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی
ابوالفضل قهاری - استادیار الهیات گرایش فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تنکابن، تنکابن، ایران.

یکی از مهم­ترین سرمایه­های انسانی برای کسب کمال در طول دوره اسلامی و در همه ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی، سنت وقف است. وقف اموال اشخاص حقوقی، اعم از حقوق عمومی یا خصوصی، به معنای خارج کردن اموال از مالکیت شخص حقوقی و اختصاص این اموال به وقف، از اختیارات اشخاص حقوقی خارج است. در این راستا، منظور از شخص حقوقی، آن موضوع و آن موجود غیر از شخص حقیقی است که از صلاحیت دارا شدن حقوق و تکالیف برخوردار گردیده است. وقف اشخاص حقیقی را فقهای عظام نهایت موشکافی کرده و مسائل آن را در کتب فقهی جواب داده اند، بالاخص امام خمینی در کتاب گران قدر تحریرالوسیله در حدود یک صد مسئله از متفرعات وقف را مطرح و به آن جواب داده­اند. ولی هیچ یک از فقهای عظام مسئله وقف اشخاص حقوقی را در کتاب­های فقهی خویش مطرح نکرده­اند. بر این اساس، تحقیق حاضر درصدد پاسخ به این سوال است که آیا وقف اشخاص حقوقی همان ارکان و شرایط اشخاص حقیقی را دارد یا خیر؟

وقف, شخص حقیقی, شخص حقوقی, موقوف علیه, قبض و اقباض