علی کریمی فیروزجایی - استادیار گروه زبان شناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
فرحناز نعیمی - دانشجوی دکترای زبان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران الکترونیکی، تهران، ایران

عدالت اجتماعی فلسفه اصلی بعثت پیامبران الهی و هدف اساسی حکومت دینی است. یکی از اصول مکتب سیاسی امام خمینی، نیز موضوع عدالت اجتماعی است. از نظر امام در همه برنامه­های حکومت (قانونگذاری، اجرا و قضا) باید عدالت اجتماعی و حذف شکاف­های طبقاتی و حمایت از قشرهای مستضعف و محروم جامعه مورد توجه باشد به طوری که با رعایت اصل عدالت اجتماعی و نفی هرگونه تبعیض و بی عدالتی دیدگاه متوازنی را در باب عدالت توزیعی در حوزه اقتصاد مطرح ساخت.  این تحقیق با روش تحلیل زبان شناختی گفتمان به بررسی عدالت اجتماعی در بیانات امام از صحیفه امام می­پردازد. پرسش­های اساسی این پژوهش عبارت است از اینکه در کلام امام برای تقویت گفتمان عدالت­محور از چه راهکارهای زبان­شناختی استفاده شده است؟ برای پاسخ به این سوال از روش تحلیل گفتمان و بر پایه چهارچوب نظری ون لیوون استفاده شده و مولفه­های جامعه­شناختی معنایی همانند طرد و جذب که شامل تعیین نقش، تعیین نوع اشاره و تعیین ماهیت است به کار گرفته شده است.  یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که در کلام امام، عناصر زبان­شناختی تعیین نوع اشاره و تعیین نوع ماهیت بالاترین فراوانی را دارد و از مولفه­های حذف و جذب بیشترین فراوانی را مولفه جذب دارد و شاخص ترین مولفه مشخص سازی در انسان­نمایی عنصر پیوند دهی است.

گفتمان, تحلیل گفتمان, عدالت اجتماعی, الگوی ون لیوون, امام خمینی