اردوان ارژنگ - استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین
فاطمه علی زاده - دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی دان شگاه اسلامی قم

نسبت و رابطه ثبات احکام از یک سو و جهان شمولی و فرا زمان بودن از سوی دیگر دغدغهای جدی و اساسی است. گذر زمان، تغییراتی را ایجاد میکند. از همین رو دیدگاه های مختلفی در مورد اصل تغییر و نحوه اثرگذاری تغییرات وجود دارد. در این جستار سعی شده است که دیدگاه ها و پاسخ ها به نحوی شفاف، صورت بندی شود. دیدگاههای مهم عبارتند از: ۱) تغییر کاملا اثرگذار است؛ ۲) تغییر با طراحی وضعیت منعطفانه احکام ثانویه، قابلیت مدیریت دارد؛ ۳) تفصیل به نحو خاص؛ ۴) دیدگاه امام خمینی که این نظر به صورت مفصل تری تبیین شده است و اندیشه وی را در مدیریت فقهی و اجتهادی تغییرات و تحولات زمان و مکان نشان می دهد

ثبات, جهان شمولی, تغییر, فقه, امام خمینی