نکاح فضولی به عقدی گفته می شود که توسط کسی منعقد شده که حق انعقاد عقد نکاح را ندارد. بنا به نظر مشهور فقها نکاح فضولی عقدی صحیح و غیرنافذ است که نفوذ آن منوط به صدور اجازه معقودله یا نماینده وی می باشد. اگر عقد از طرف یکی از زوجین لازم باشد وکسی که عقد از طرف او لازم است فوت کند، برخی قائلند که به صرف تحقق اجازه، ارث برای مجیز ثابت می شود، اما امام خمینی و برخی دیگر ثبوت ارث برای دیگری را منوط به تحقق اجازه و سوگند می دانند. اگر یکی از زوجین فرد بالغی باشد که خودش مباشرتا عقد را منعقد کرده یا بالغی باشد که عقد فضولی را اجازه داده، و طرف دیگر کسی است که به طور فضولی به ازدواج درآمده ولی هنوز نظر خود را مبنی بر قبول یا رد عقد منعقده بیان نکرده است در این صورت عقد نسبت به اصیل یا مجیز لازم شده و حرمت مصاهره نسبت به او ثابت می گردد، این حکم تا زمانی جاری می شود که عدم اجازه دیگری روشن گردد، حال اگر معقودله عقد منعقده توسط فضولی را فسخ کند عقد، «کان لم یکن» تلقی شده و حرمت مصاهره نیز از بین می رود زیرا مقتضای حرمت منتفی شده است. اما اگر معقودله عقد منعقده را با مهریه ای بر خلاف آنچه فضولی مشخص کرده، اجازه دهد حکم به بطلان عقد می شود.

نکاح فضولی, اجازه, سوگند, ارث, مصاهره