فواد پورآریان - عضو هیات علمی دانشگاه تربیت معلم تهران (خوارزمی)

در سال ۱۳۵۶رژیم پهلوی بر اثر فشارهای بین­المللی و تضادهای درون حاکمیت و نیز تشخیص ضرورت انتقال تدریجی قدرت به ولیعهد، تصمیم می­گیرد با ترفند جدید فضای باز سیاسی، مشارکت مردمی و دموکراسی، مدیریت کشور را کارسازی کند؛ از این رو دولت ۱۳ساله امیر عباس هویدا را جابه جا کرد و به جای او جمشید آموزگار را به عنوان «دولت اتحاد ملی» مقام نخست وزیری داد. اندکی نگذشت که حوادث بی سابقه­ای در کشور رخ داد که با رهبری هوشمندانه و خدامحور امام خمینی، به جابه جایی آموزگار و روی کارآمدن چهره­هایی چون جعفرشریف امامی (دولت آشتی ملی)، غلامرضا ازهاری (دولت نظامی) و شاپور بختیار (دولت ائتلاف ملی) و در نهایت پیروزی انقلاب اسلامی ایران منجر گشت. اینکه چرا و چگونه این جابه جایی ها انجام پذیرفت و مهم تر از همه، اقدامات آخرین مهره رژیم شاهنشاهی برای مهار انقلاب اسلامی چه بود، مساله­های اصلی این پژوهش است که با تکیه بر روش اسنادی کتابخانه­ای، خصوصا بهره مندی از مذاکرات مجلس شورای ملی دوره ۲۴ و با رویکردی تحلیلی توصیفی مورد بررسی قرار گرفته­ است.

انقلاب اسلامی ایران, امام خمینی, رژیم پهلوی, فضای باز سیاسی, دولت اتحاد ملی, دولت آشتی ملی, دولت نظامی, دولت ائتلاف ملی