عطیه زندیه - استادیار پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی

طرح مساله صادر نخستین در فلسفه و عرفان، باعث تضارب آرای متوغلان در هر یک از این علوم، و همچنین این علوم با یکدیگر شده است. اختلاف آرا زمانی شدیدتر می شود که عارفان متفلسف و متفلسفان عارف به جمع  رای فلاسفه و عرفا می پردازند. در این مقاله، رای حضرت امام خمینی(س) در مورد صادر نخست در چهار محور پیگیری می شود: ۱) قاعده الواحد لایصدر عنه الا الواحد؛ ۲) نظر فلاسفه در مورد صادر نخست؛ ۳) نظر عارفان در مورد آن؛ ۴) حکومت بین آرای دو فرقه. سپس نتیجه گیری خواهد شد که حضرت امام در یک مورد، جمع آرای فلاسفه و حکما را می پذیرند؛ اما در مورد دیگر، در حالی که نظر دو فرقه را مخالف با یکدیگر نمی دانند، اظهارنظر می کنند که طرح این بحث در دو علم دو شان و مقام متفاوت دارد که نباید آنها را با یکدیگر خلط کرد.

مبدا اول, صادر نخست, عقل اول, وجود منبسط, قاعده الواحد, صدور