زهرا پتی آبادی - دانشجوی دکتری، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان
محمد رزم کبیر - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان
علی اسمعیلی زاده کشکوئیه - استاد، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان
محمدحسین مرادی - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه اراک
امیر رشیدی - استاد، گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان

بررسی نشانه­های انتخاب در کل ژنوم به شناسایی ساز و کارهای انتخاب و تشخیص مناطقی از ژنوم که طی سالیان متمادی به­صورت طبیعی و یا مصنوعی انتخاب شده­اند، کمک می­کند. هدف از این پژوهش، شناسایی نقاطی از ژنوم در گوسفندان پوستی و پشمی بود که طی سال­های مختلف انتخاب شده­اند. بدین منظور، ۸۰ راس گوسفند پوستی (قره­گل، سیاه­کبود و کبوده­شیراز) و پشمی (سنجابی، کرمانی و بلوچی) با استفاده از آرایه­های گوسفندیk ۶۰۰ تعیین ژنوتیپ شدند. برای شناسایی نشانه­های انتخاب از آزمون نااریبFST  (تتا) و آزمون hapFLK استفاده شد .نتایج تتا، ۲۶ منطقه ژنومی روی کروموزوم­های ۱، ۲، ۶، ۱۹ و ۲۴، و نتایج hapFLK، هفت منطقه ژنومی روی کروموزوم­های ۶ و ۱۹ شناسایی کرد. تجزیه و تحلیل اطلاعات زیستی (بیوانفورماتیکی) نشان داد که برخی از این مناطق ژنومی با ژن­های موثر بر صفات رنگدانه و مشخصات پشم (KIT، MITF، IGSF۱۰ و PDGFRA)، عضلات (MICALL۲)، اتساع عروق و پاسخ ایمنی (P۲RY) و سرطان (MIR۳۳۹، ELFN۱، MAD۱L۱ و GPR۸۷) هم­پوشانی دارند. بررسی QTLهای گزارش شده نیز نشان داد که این مناطق با QTLهای صفات مهم اقتصادی از جمله صفات مرتبط با مشخصات گوشت، لاشه، شیر، وزن بدن، تراکم استخوان و تعداد کل بره­های متولد شده در ارتباط هستند. همچنین نواحی مورد انتخاب با مسیرهای درگیر در تمایز ملانوسیت و رنگدانه­ها، تمایز سلول­های بنیادی، فرآیندهای سلولی، توسعه سیستم ایمنی، سیستم خونی، فرآیندهای باروری و سلولی ارتباط داشتند. به هر حال، برای شناسایی نقش دقیق ژن­ها و QTLهای شناسایی شده، لازم است مطالعات تکمیلی انجام گیرد.

آزمون تتا, آزمون hapFLK, پویش ژنومی, گوسفندان ایرانی, نشانه های انتخاب