ولی دین پرست - دانشیار دانشگاه تبریز
مسعود شهبازی - دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه تبریز

قراقویونلوها و آق‎قویونلوها در دوران شکل گیری حکومت همواره در پی آن بودند تا روابط خود را با دولت های همجوار به گونه‎ای تنظیم و اجرا نمایند تا بتوانند نیازهای خود را در زمینه‎های مختلف ازجمله نیازهای اقتصادی تامین کنند. چراکه افزایش جمعیت و دام ها نیاز به سرزمین و منابع درآمد مالی بیشتری را طلب می کرد، فرمان روایان هر دو حکومت تلاش می کردند بخشی از نیازهای مالی و اقتصادی خود را از منابع خارج از قلمرو حکومتی در تعامل و یا تعارض با دولت های همجوار تامین کنند. بررسی نحوه تامین این نیازهای اقتصادی و تاثیر آن در روابط خارجی حکومت های قراقویونلو و آق قویونلو مسئله این پژوهش است. اینکه نیازهای اقتصادی چه تاثیری در روابط قراقویونلوها و آق‎قویونلوها با دولت های همجوار داشت، سوال این پژوهش است. یافته‎های پژوهش، با رویکرد توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر منابع دست اول نشان می‎دهد حاکمان قراقویونلوها و آق‎قویونلوها در دوران شکل گیری همواره تلاش می کردند از طریق تبعیت از قدرت های برتر و یا با تهاجم و غارت و اخذ باج و خراج و توسعه قلمرو ارضی و سلطه بر راه های تجاری و اخذ عواید حاصل از تجارت نیازهای مالی و اقتصادی خود را تامین نمایند.

مولفه های اقتصادی, قراقویونلوها, آق قویونلوها, روابط خارجی