مژده باقری نسب - Graduate of Medicinal Plants, Spices and Beverages, Department of Horticulture, Faculty of Plant Production, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran
عظیم قاسم نژاد - Gorgan university
خدایار همتی - Associate Professor, Department of Horticulture, Faculty of Plant Production, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Iran
علیرضا صادقی پور - Associate Professor, Department of Chemistry, Faculty of Science, Golestan University

سرخدار به دلیل داشتن ترکیب ارزشمند پاکلی تاکسل از ارزش دارویی بالایی برخوردار است؛ با این وجود، رشدکند این گیاه و مقادیر بسیار پایین این ترکیب دارویی و خطر انقراض گیاه، استخراج تاکسل از گیاه هزینه بردار بوده و تولید آن نیازمند روش ‎ های جایگزین است. بهینه سازی محیط کشت اعم از محیط کشت زی­ توده و متابولیت از اهداف اصلی درون شیشه ای کشت این گیاه محسوب می شود. تحقیق حاضر به منظور  بررسی اثر برخی از ایلیسیتورها بر میزان فعالیت آنزیم­های دخیل در بیوسنتز پاکلی تاکسل با هدف بهینه سازی تولید این ترکیب در شرایط درون شیشه انجام شد. به منظور تولید کالوس ریزنمونه های گونه T.baccata و T.brevifoli در محیط B۵ حاوی NAA (mg/l ۲)، ۲,۴-D (mg/l۲/۰)، kin (mg/l۲/۰) کشت شد. کالوس به دست آمده در محیط حاوی ایلیسیتورهایی چون اسیدسالیسیلیک (۸۰ میلی گرم در لیتر)، متیل جاسمونات ( ۱۰۰میکرومولار)، اسیدسینامیک (۲۵/۰ مولار)، و ترکیب آن ها کشت شد. همچنین اثر فنیل­آلانین (۱/۰ میلی مولار) به عنوان پیش ماده فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز نیز مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. در نهایت اثر تیمارهای ذکر شده بر فعالیت آنزیم های پلی فنل اکسیداز، سوپراکسیددیسموتاز و فنیل آلانین آمونیالیاز کالوس های تیمار شده ارزیابی شد. بررسی ها نشان داد که کاربرد تیمارهای آزمایشی و همچنین اثر متقابل آنها بر فعالیت آنزیم های مورد مطالعه موثر بود. نتایج نشان داد که متیل جاسمونات سبب افزایش فعالیت فنیل آلانین آمونیالیاز و پلی فنل اکسیداز شد. همچنین در ترکیب متیل جاسمونات و اسیدسالیسیلیک فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز در بیشترین مقدار نسبت به شاهد بود. همچنین فعالیت آنزیم­های مطالعه شده بدون در نظر گرفتن اثر تیمار تحت تاثیر  گونه متفاوت بود.

yew, Taxol, phenylalanine ammonialyase, polyphenol oxidase, superoxide dismutase