سید مهدی مصطفوی - عضو هیئت عملی دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی قائمی اصل - مدرس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی
سید علی حسینی ابراهیم آباد - دانشگاه پیام نور

رشد اقتصادی، هدف بسیاری از سیاست های اقتصادی دولت هاست. با این حال، رشد اقتصادی سریع، معمولا باعث ایجاد زیان های جدی بر محیط زیست می شود. از این رو، یک تضاد بالقوه بین سیاست های اقتصادی و وضعیت محیط زیست وجود دارد. هم چنین تحریم ها به دلایل متعدد نهادی و فنی بر محیط زیست فشار می آورند. در این پژوهش با استفاده از روش علیت سیائو رابطه ی علیت تحریم های اقتصادی با متغیرهای کلان اقتصادی و آلاینده های زیست محیطی مورد آزمون قرار گرفته است. بدین منظور از گازهای CO۲ ، CH۴، NOx به عنوان اصلی ترین آلاینده های هوا و نیز از شاخص های ارزش افزوده بخش صنعت و معدن، ارزش افزوده بخش نفت و تولید ناخالص داخلی بدون نفت به عنوان مهم ترین متغیرهای کلان اقتصادی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی است که رابطه علی معنی داری از سوی تحریم های اقتصادی با متغیرهای کلان اقتصادی وجود دارد. به علاوه تحریم های اقتصادی رابطه علی معنی داری نیز با گازهای آلاینده دارند. از این رو به نظر می رسد که حل مشکل تحریم های اقتصادی می تواند راهکار مناسبی برای کاهش آلاینده های زیست محیطی و افزایش ارزش افزوده بخشی در ایران باشد و معضلات تحریم های برای کشور، از جمله دشوار کردن دسترسی به تکنولوژی، بی ثبات کردن شرایط سرمایه گذاری در زمینه ارتقای بهره وری و بهبود تکنولوژی، و ایجاد محدودیت برای دولت و جامعه در زمینه داشتن گزینه های بیشتر و برتر تنظیم گری را برطرف کند.

محیط زیست, رشد اقتصادی, آلودگی هوا, تحریم های اقتصادی, علیت سیائو