جمشید پژویان - ، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
فرهاد خداداد کاشی - دانشیار دانشگاه پیام نور
محمدنبی شهیکی تاش - استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه سیستان و بلوچستان

اساس این مقاله محاسبه ­ی شاخص لرنر در ۱۳۱ صنعت فعال در کد چهارم ISIC طی دوره ­ی ۸۶- ۱۳۷۴ برای ارزیابی شکاف بین قیمت و هزینه­ ی نهایی در صنایع ایران است.  یافته ­های این تحقیق نشان می­ دهد که در تمامی صنایع ایران بوده است. اما در برخی از صنایع، این نسبت بسیار بالا و در برخی اندک بوده است. نتایج این بررسی نشان می ­دهد که از ۱۳۱ صنعت بررسی شده در ۲۷ صنعت، شاخص لرنر و شاخص مارک آپ به ترتیب کمتر از ۱۰ و ۱۰/۱ درصد بوده است. همچنین در ۴۷ صنعت، شاخص لرنر بیش از ۲۰ درصد و مارک آپ بیش از ۲۵/۱ بوده است. مقایسه­ ی نسبت­های لرنر و شاخص مارک آپ در صنایع مختلف نشان می­ دهد که بر مبنای شاخص لرنر در حدود ۵۰ درصد صنایع، دارای قدرت انحصاری بوده و توانسته ­اند شکاف معنی دار بین قیمت و هزینه ­ی نهایی (MC) ایجاد نمایند.  همچنین    یافته­ های این مطالعه موید آن است که صنایع تولید سیمان، آهک و گچ، صنایع تولید مواد پلاستیکی، صنایع تولید کود شیمیایی، صنایع تولید آجر، صنایع تولید مالتا و ماءالشعیر به ترتیب با دارا بودن شاخص لرنر ۶۸۳/۰، ۶۸۱/۰، ۵۶/۰، ۵۵/۰، ۴۵/۰ بالاترین قدرت انحصاری در صنایع کشور را داشته­ اند و توانسته ­اند شکاف معنی دار بین قیمت و هزینه­ ی نهایی به وجود آورند.   طبقه­ بندی JEL: F۱۰،L۱۰ ، L۶۰

شاخص لرنر, هزینه ی نهایی, قدرت انحصاری, صنعت