سعید سپاسی زنگی آبادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد آب وهواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
علی اکبر شمسی پور - دانشیار آب وهواشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
علی حسینی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

فضاهای شهری به واسطه درهم آمیختگی عناصر انسان­ساخت و عوارض طبیعی، شرایط محیطی متفاوت و پیچیده­تری از محیط­های طبیعی دارند. امروزه در منطقه­بندی اقلیمی فضاهای شهری، رویکرد متخصصان اقلیم شهری بر توجه و استفاده ترکیبی از عوامل شهری و طبیعی است. زون­های محلی اقلیم به طبقه­بندی آب­وهوایی فضاهای شهری با توجه و تمرکز بر ساختار فیزیکی و پوشش سطحی شهر می­پردازد. این روش طبقه­بندی دارای ۱۷کلاس با ویژگی­های پوششی و فیزیکی متفاوت است. برای انجام پژوهش از سه نوع داده­های هواشناسی، تصاویر ماهواره­ای و لایه­های اطلاعات مکانی استفاده شد. تصاویر برای دو دوره زمانی تابستان و زمستان، لایه­های اطلاعات مکانی شهر تهران و حومه آن شامل داده­های کاربری/پوشش اراضی و طبقات ساختمانی شهر و داده­های جوی دما، بارش، سرعت و جهت باد در دوره زمانی ۲۰ ساله از ایستگاه­های هواشناسی داخل شهر تهیه شدند. فرایند پردازش داده­ها در نرم­افزار ساگا-جی­آی­اسS، نمونه­برداری در گوگل ارتس و طبقه­بندی و خروجی اطلاعات در آرک/جی­آی­اس انجام شد. نتایج طبقه­بندی اقلیم محلی تهران نشان داد، اقلیم­های محلی با بافت متراکم و ارتفاع متوسط(کلاس ۲) و متراکم و کوتاه (کلاس ۳) غالب هستند. این دو کلاس اقلیم محلی که با بار گرمای محیطی بالا و ظرفیت تهویه ضعیف شناخته می­شوند، عموما در مرکز و مناطقی از شمال­شرق تهران متمرکزند. همچنین حومه شمال و شمال­شرق با پهنه­های پوشش درختی و طبیعی (یعنی طبقات اقلیمی درختان متراکم تا بوته­زار) و حومه جنوبی شهر با اراضی کشاورزی و علفزار مشخص شدند؛ این طبقات اقلیمی قابلیت تامین هوای خنک و مطلوب برای داخل شهر را دارند. در نتیجه تقویت کریدورهای سبز و گذر هوای شمالی جنوبی برای کاهش بار گرمای مرکز شهر و افزایش ظرفیت پویایی آن پیشنهاد می­شود.

بار گرمای محیطی, طبقه بندی اقلیمی, تهویه طبیعی, زون های اقلیم محلی, تهران