سمیه قهاری کوچکسرایی - پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان
سعید قهاری - کارشناسی ارشد، گروه زراعت، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد تهران، تهران، ایران
سجاد قهاری - دانشجوی دکتری زیست فناوری میکروبی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
قربانعلی نعمت زاده - پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

هر اندازه که بشر از عوارض جانبی آفت­کش­های شیمیایی مطلع می­شود، میزان تقاضا برای جایگزین­های طبیعی افزایش می­یابد. این مطالعه با هدف بررسی اثرات ضد باکتریایی عصاره­ی متانولی برگ گیاه حنا و نانو ذرات نقره با استفاده از عصاره آبی برگ گیاه حنا بر پاتوژن­های مهم گیاهی که معمولا باعث آسیب­های غیر قابل جبران به محصولات کشاورزی می­شوند، مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش، اثرات ضد باکتریایی غلظت­های مختلف عصاره­ی متانولی برگ گیاه حنا (۵۰/۰، ۲۵/۰، ۱۲/۰، ۰۶/۰، ۰۳/۰ و ۰۱/۰ میلی­گرم در یک میلی­لیتر دی متیل سولفوکسید (DMSO)) روی سه باکتری گرم مثبت (باسیلوس سوبتیلیس، استافیلوکوکوس اورئوس و راتایی باکتر توکسیکوس)، و پنج باکتری گرم منفی (اشرشیاکلی، سودوموناس آئروژینوزا، سودوموناس سیرینگه، سودوموناس ویریدی فلاوا و زانتوموناس کمپستریس) با استفاده از روش انتشار دیسک سنجیده شد. همچنین، سنتز نانو ذرات نقره در غلظت­های مختلف نیترات نقره، مقادیر مختلف عصاره، دما، زمان و pH واکنش انجام شد. اندازه و شکل ظاهری ذرات سنتز شده توسط تکنیک های پراکندگی دینامیکی نور (DLS) و میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) تعیین گردید. یافته­ها نشان دادند که عصاره­ی متانولی برگ گیاه حنا اثر ضد باکتریایی بسیار خوبی روی همه­ی باکتری­های مورد آزمایش به استثنای سودوموناس آئروژینوزا و ویریدی فلاوا دارد. علاوه بر این، فعالیت ضد باکتریایی نانو ذرات سنتز شده با غلظت ۰۱/۰ مولار بر باکتری­های مورد آزمایش سنجیده شد و نتایج نشان داد که نانو ذرات بهینه شده در جهت خاصیت ضد باکتریایی موثر بوده است. همچنین، اندازه­ی نانو ذرات در حضور عصاره­ی آبی برگ گیاه حنا، ۵/۸ نانومتر به­دست آمد. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که نانو ذرات می­توانند در حوزه­ی کشاورزی ارگانیک مورد توجه قرار گیرند.

گیاه حنا, عصاره متانولی, نانو ذرات نقره, فعالیت ضد باکتریایی