تعیین منشأ و شاخصهای آلودگی فلزی منابع آب و خاک و اثرات آن برسیستم ایمنی جانداران، جنوبباختر بیجار، کردستان

منطقه جنوبباختر بیجار در استان کردستان، قسمتی از راستای شما لباختر ی- جنو بخاوری کمربند آتشفشانهای کواترنری در بخش شمالی پهنه ماگمایی- دگرگونی سنندج- سیرجان، منطبق با محورقروه- بیجار- تکاب، یک ایالت متالوژنی است که دو چرخه آتشفشانی میوسن بالای ی و پلئیستوسن راثبت کرده است. وجود همزمان ماگما یهای اسیدی و بازی در فاز آخر، دو منشأ متفاوت و مستقلماگما را نشان میدهد. این منطقه از نظر تکتونیکی، بهدلیل کشش ناحیهای دارای شکستگیهایی با راستایN و NE ،NW است، که مجاری اصلی خروج ترکیبات آرسنیکدار و دیگر عناصر جزئی با منشأ ژئوژنیک است که در تراورتنه ا، بازال تهای روزنگ یدار و مار نهای پلیوسن تجمع یافت هان د. شاخ صآلودگیCIP) خاکهای سطحی منطقه به سه دسته بدون آلودگی، آلودگی ضعیف و آلودگی متوسط تا خیلی شدید توسط عناصر سمی قابل تقسیم است. این آلودگیهای با منشاء ژئوژنیک م یتوانند خطرات فراوانی برای سلامتی انسان و حیوانات داشته باشند. در مطالعه حاضر نمون ههای آب و خاکمنطقه مو رد مطالعه و ادرار و موی انسانها و ادرار و پشم گوسفندان منطقه از نطر فلزات سنگین مخصوصاً آرسنیک مورد بررسی قرار گرف ت. شاخص فلز یMI)در منابع آب جنو بباختر بیجار نشان میدهد که همه نمونههای آب دارای فلزات سنگین هستند و در دسته غیر قابل شرب طبق هبندیمیشوند. شاخص آلودگی فلزات سنگینHPI)بر مبنای استانداردهای آب شربWHO و EPAبهترتیب در ۵٠ و ٧١ درصد منابع آب منطقه بر سلامت انسانها اثرات مخرب دارد، در حال یکه با استاندارد آب شرب ایران تنها ٢١ درصد از سلامتی انسانها به خطر میافتد. با توجه به اینکه تمرکز اولیه مطالعه روی آرسنیک بوده، اندازه گیریهای بیولوژیک از انسان و گوسفندان منطقه نشان م یدهد که غلظت این عنصر سمی در بدن این موجودات بسیار بالا اس ت. بر اساس نتایج اولیه آنالیزها، تأثیر آرسنیکبهعنوان یکی از کلیدیترین قسمتهای سیستم ایمنی ذاتی گوسفند، نشا ن داد که آرسنیک قدرت میکروب کشی لکوسیتهای خون را کاهش میدهد. برای شناسایی و تفکیک پهن ههای ناپیوست ه وپراکندگی زمینهای با آلودگیهای ژئوژنیک در راستای محور قرو ه- بیجا ر- تکاب، بررس یهای بزرگمقیاس برای تهیه نقشههای کاربردی پهنههای آلوده و برای تعیین ج ایگاه و ارائه مدل تکتونیکی بابررسیهای زمینشناسی ساختمانی پیشنهاد م یشو د. همچنین بررس یهای سل ولی- مولکولی بیشتری بر روی اثرات آرسنیک در سیستم ایمنی حیوانات و انسانهای منطقه در آزمایشگا هها توصیه میشود.

Keywords:

بیجار , آتشفشان کواترنری , آرسنیک ژئوژنیک , شاخص فلزی , شاخص آلودگی فلزات سنگین , سیستم ایمنی