محمدصادق کوشکی - نویسنده مسئول: استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران
مهدی بیژنی - دانشجوی دکتری مطالعات منطقه ای گرایش غرب آسیا، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران

مسئله هسته­ای ایران یکی از موضوعات اصلی در تشدید تنش در روابط عربستان و ایران و آشکارشدن دشمنی­های این کشور علیه جمهوری اسلامی ایران می­باشد. شاید بتوان گفت عربستان هیچ­گاه تا این اندازه به­صورت آشکار در مجامع بین­المللی علیه جمهوری اسلامی ایران موضع دشمنی­اش را اتخاذ نکرده بود. پس از حمله نظامی امریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ که موضوع هسته­ای جمهوری اسلامی ایران در صدر اخبار رسانه­ها و محافل سیاسی و بین­المللی قرار گرفت، عربستان به­صورت مستقل و در چهارچوب شورای همکاری خلیج فارس از فعالیت صلح­آمیز هسته­ای ایران (به اصطلاح خودشان برنامه اتمی) به­شدت ابراز نارضایتی  کرد. این کشور اقدامات ایران در این زمینه را نوعی «ماجراجویی» تلقی کرده و حتی دخالت امریکا را برای مقابله با آنکه در نگاه آنها موازنه قدرت منطقه­ای را بر هم زده، خواستار شد. عربستان حتی پس از ناکامی در ممانعت از شکل­گیری توافق، لحظه­ای در ناکارآمد نشان دادن آن درنگ نکرد. عادل الجبیر وزیر امور خارجه سابق این کشور در مخالفت با آن  می­گوید: «این توافق برای تغییر رفتار ایران کافی نیست». پرسش اصلی این است که چرا عربستان به این شدت با توافق برجام و فعالیت صلح­آمیز هسته­ای ایران مخالفت می کند؟ به نظر نویسندگان هرچند جمهوری اسلامی ایران در راهبردهای امنیتی خود عربستان را به­عنوان دشمن تلقی نمی­کند و به­دنبال امنیتی کردن رابطه خود با آن کشور نیست، ولی نخبگان عربستان در حال حاضر به جمهوری اسلامی ایران به­عنوان «دشمن» نگاه می­کنند. ازاین­رو، به هرگونه تحرک از جانب این کشور واکنش نشان می­دهند. فعالیت صلح­آمیز هسته­ای یکی از اقدامات جمهوری اسلامی ایران است که نخبگان عربستان آن را به­عنوان «تهدیدی وجودی» برای خود تلقی کرده و اقدام به «امنیتی­سازی» آن نموده­اند. مقاله حاضر به روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه­ای انجام شده است.

عربستان, ایران, برجام, امنیتی سازی