محمد جعفری قنواتی - دکترای فرهنگ و ادب عامه و عضو شورای ارشد علمی دایره المعارف بزرگ اسلامی

نفت در سده اخیر یکی از مضمون های تازه و بکر پیش روی جامعه ی ایرانی بوده که آثار عمیق و دوران سازی بر خوزستان و ادبیات آن برجای گذاشته است. خصوصا انعکاس مسائل و مناسبات اجتماعی مرتبط با نفت در آثار داستانی نویسندگان خوزستانی قابل توجه است. به همین جهت در این پژوهش تلاش شده است تا نفت و مسائل و پیامدهای آن از ادبیات بومی خوزستان تا پیش از دهه هفتاد شمسی استخراج گردد و آن چنان که نتیجه این پژوهش نشان می­دهد پیامدهای استخراج نفت و ایجاد شرکت نفت در خوزستان در قالب مضامینی چون اضمحلال شیوه های سنتی و اقتصاد بومی، رشد مناسبات سرمایه داری، تغییر در انگاره های قشربندی اجتماعی، گسیختگی و ناموزونی رشد اقتصادی-اجتماعی و گسترش حاشیه نشینی ، دامن زدن به مهاجرت های وسیع روستایی، گسترش زندگی حاشیه ای، گسترش و دامن زدن به تضادهای فرهنگی- اجتماعی، برخورد تحقیرآمیز و استعماری فرنگیان، بیداری ملی(خودآگاهی ملی) و هویت های تازه در ادبیات بومی خوزستان انعکاس داشته است که از دید این آثار  مهم ترین آن ها تضعیف شدید هویت های عشیره ای و قومی و شکل دادن به هویتی جدید در قالب شرکت- شهرهای نفتی بوده است .

ادبیات بومی خوزستان, داستان, نفت, تحولات اجتماعی